54% van de studenten gebruikt de rentedragende lening van DUO ook om te sparen, zo blijkt uit een onderzoek van het Nibud onder 1.383 studenten.
Zij doen dat om geld te reserveren voor de aankoop van een huis, om een appeltje voor de dorst te hebben voor na de studie of omdat de rente over de lening zo laag is. Maar hoe verstandig is deze beslissing eigenlijk?
Eerst de cijfers. Sinds de studiefinanciering heeft plaatsgemaakt voor een studievoorschot, zijn twee keer zoveel studenten een lening aangegaan. Van de eerste- en tweedejaars in 2015 had 30% een lening. Nu is dat 62%.
Ruim een kwart van de studenten met een studievoorschot leent het maximale bedrag zonder te kijken of ze dit geld echt nodig hebben.
Check: Back 2 school II: Zo bespaar je op je studie
Schuld is normaler
Studenten lijken het normaler te vinden om geld te lenen. Twee jaar geleden vond bijna 30% van de studenten het een probleem om een studieschuld te hebben. Nu is dat nog maar 12%.
Dit alles is reden voor het Nibud om ervoor te waarschuwen dat meer lenen dan je voor je studie nodig hebt kan leiden tot onnodig hoge schulden. De voorlichtingsorganisatie adviseert om eerst goed te berekenen hoeveel je nodig hebt, voor je aanklopt bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Een handig hulpmiddel hierbij is deze rekentool.
Ook is het volgens het Nibud van belang dat je goed beseft dat je een schuld aangaat. Zolang je die twee zaken in acht neemt, hoeft lenen geen probleem te zijn.
Lage leenrente
Normaal gesproken is het niet slim om te lenen om te sparen, aangezien de rente over een lening meestal een stuk hoger is dan de spaarrente. Maar bij studieleningen ligt dat anders. De rente is nu 0%: een tarief waar geen consumptieve lening aan kan tippen. Bovendien zijn de voorwaarden heel soepel. Zo heb je maar liefst 35 jaar de tijd om de lening terug te betalen.
Lees ook: Hoe voorkom ik dat mijn kind bezwijkt onder een studieschuld?
Maar er zijn wel wat zaken om op te letten. Allereerst moet je beseffen dat die lage rente niet in steen is gebeiteld. Om de vijf jaar wordt het tarief opnieuw vastgesteld. Houd er rekening mee dat de rente op termijn omhoog gaat.
Eigen geld nodig voor hypotheek
Ten tweede is het verstandig om ook te kijken naar je toekomstige woonwensen. Om de kredietverlening aan banden te leggen, eist de overheid dat je steeds meer eigen geld moet inbrengen bij de aankoop van een huis. Vanaf januari 2018 bedraagt de zogeheten loan-to-value ratio (de maximale hoogte van de hypotheek ten opzichte van de woningwaarde 100%. Dit betekent dat je dan niet langer bij de bank kunt aankloppen om de bijkomende kosten te lenen, zoals de overdrachtsbelasting, courtage, taxatie- en notariskosten.
"Dat is gemiddeld 5% van de woningwaarde. Voor een huis van 300.000 euro komt dat neer op 15.000 euro", rekent financieel planner Fons de Bilde, eigenaar van Inzicht en Advies in Utrecht, voor. "Die kosten zul je zelf moeten ophoesten."
Dit gaat niet lukken met een lege spaarrekening. "Zelf sparen is voor veel jongeren lastig; niet alleen in hun studententijd, maar ook aan het begin van hun carrière, als ze nog geen hoog inkomen hebben, niet beschikken over een vast contract en in een dure huurwoning wonen", meent De Bilde. "Lenen om te sparen kan dan een optie zijn."
Check: Sparen voor later: hoeveel heb ik nodig?
... maar met schuld minder hypotheek
Maar daar staat wel tegenover dat hypotheekverstrekkers de studieschuld meewegen, waarschuwt hij. "Een hoge schuld ertoe kan leiden dat je een minder hoge hypotheek kunt afsluiten."
Dat is een dilemma waar veel studenten mee zitten. Helaas valt er geen eensluidend antwoord te geven op de vraag wat verstandig is, meent De Bilde. "Elke situatie is anders. Een financieel planner kan een maatwerkadvies geven."
Zet lening met rente weg
Mocht je besluiten om te lenen om te sparen, dan adviseert De Bilde om de renteloze lening weg te zetten met een rente, bijvoorbeeld in een spaardeposito. "De lening valt weg tegen het Box 3 vermogen, dus je betaalt hierover geen vermogensrendementsheffing."
In algehele zin adviseert De Bilde ouders om hun kinderen niet zonder financiële limiet te laten studeren. "Er zijn ouders die hun kinderen onbelemmerd elke studie laten volgen die ze maar willen en alles betalen, omdat ze hun kinderen schuldenvrij willen laten afstuderen. Maar dat nodigt niet uit om de waarde van het geld te leren kennen."
Dit kun je voorkomen als je je kind een basisbedrag geeft voor de noodzakelijke uitgaven en hem of haar zelf de leuke dingen laat bekostigen via een bijbaantje. "Ook is het verstandig om met je kind in gesprek te gaan over de studie en hem zijn studiewens goed te laten motiveren", aldus De Bilde. "Dat voorkomt dat hij van de ene naar de andere studie hopt en tussentijds een enorme studieschuld opbouwt."
Lees meer: Eerst je studieschuld aflossen is niet altijd slim