Hoeveel vermogensbelasting moet ik in 2023 betalen?

De vermogensbelasting gaat komend jaar op de schop. Hoeveel ga je betalen? En ben je als belegger straks duurder of voordeliger uit dan nu?

De vermogensbelasting is een enorm hoofdpijndossier voor het kabinet. Belastingplichtigen moesten jarenlang belasting betalen over een fictief rendement. Omdat dat vooral voor spaarders hoger was dan het daadwerkelijk behaalde rendement, kwam dat erop neer dat veel belastingplichtigen te veel belasting hebben betaald.

De Hoge Raad stak hier een stokje voor: belasting betalen over geld dat je niet hebt, is niet de bedoeling, zo luidde het oordeel. Daarom gaat de heffing op de schop. Wat gaat er veranderen? En wat betekent dit concreet voor jou?

Zo is de situatie nu

Spaargeld, beleggingen, cryptotegoeden, een vakantiehuisje en andere vormen van vermogen worden belast in box 3 van de inkomstenbelasting. Hiervoor geldt een vrijstelling (deze bedraagt dit jaar €50.650 per persoon). Over het meerdere moet je belasting betalen.

Voor de berekening van dit bedrag hanteerde de Belastingdienst tot en met 2020 een vaste, fictieve verdeling tussen spaargeld en beleggingen. Hoe hoger je vermogen was, hoe meer belasting je moest betalen. Het uitgangspunt hierbij is dat mensen met een hoger vermogen naar verhouding meer beleggen dan mensen met een lager vermogen, en over die beleggingen doorgaans een hoger rendement behalen.

Dit leidde ertoe dat vooral mensen die hun vermogen grotendeels op een spaarrekening hadden gestald te veel belasting betaalden, want de rente op spaargeld lag jarenlang fors onder het fictieve rendement. Succesvolle beleggers betaalden juist te weinig.

Wat gaat er veranderen?

Dit systeem gaat op de schop. Vanaf 2026 zal er belasting worden geheven over het werkelijke rendement dat je op je vermogen hebt behaald.

Lees ook: Zo levert je spaargeld veel meer op dan bij de bank

In de tussenliggende jaren komt er een tijdelijke regeling. Hierbij kijkt de fiscus naar de werkelijke (dus geen fictieve) verdeling van je vermogen over drie categorieën:

• spaargeld
• beleggingen en
• eventuele schulden.

Maar, anders dan in 2026, zal nog wel worden gerekend met een fictief rendement voor elke categorie. Hoeveel rendement je daadwerkelijk behaald over je spaargeld of beleggingen, maakt dus nog steeds niet uit. Wel is het de bedoeling dat het percentage waarmee de fiscus rekent beter aansluit bij de actuele rendementen. Fictieve rendementen van 4%, bij een spaarrente die tegen de 0% aanschurkt, behoren dan tot het verleden.

Spaarders komen er beter van af, maar beleggers juist minder

Deze nieuwe systematiek zal ertoe leiden dat sommige mensen straks meer belasting moeten gaan betalen dan onder het oude stelsel, terwijl anderen er juist op vooruit gaan. Wie een groot deel van zijn vermogen belegt, gaat in 2023 meer betalen dan nu. Maar zit het leeuwendeel in spaargeld, dan kan de vlag uit.

Check ook: Aangifte vermogensbelasting: maak deze 7 fouten niet

Er komt ook een aanpassing in het tarief en de belastingvrijstelling. Het tarief over het fictieve totaalrendement uit de bovengenoemde vermogenscategorieën gaat stapsgewijs omhoog, van de huidige 31% naar:

• 32% in 2023
• 33% in 2024 en
• 34% in 2025.

Daar staat tegenover dat het vrijgestelde vermogen ook wordt opgetrokken, naar €57.000 in 2023 (of het dubbele al je een fiscaal partner hebt). Komt jouw vermogen niet boven die grens uit, dan betaal je hierover dus geen belasting.

Hoe zit het met mijn aangifte voor 2022?

Dit jaar geldt er nog een vrijstelling van de vermogensbelasting van €50.650 per persoon. Voor het bedrag dat is belast, mag je in je belastingaangifte over 2022 kiezen tussen de oude of de nieuwe methode. Het aangiftesysteem pakt automatisch de variant die voor jou het voordeligst uitpakt. Welke dat wordt, hangt af van de verdeling tussen spaargeld en beleggingen.

€100.000 vermogen volgens de oude methode

Zoals gezegd wordt in de oude variant gerekend met een vaste verdeling tussen spaargeld en beleggingen.

Dit moet je in 2022 per saldo per schijf betalen:
•    €0 tot 50.650 euro: vrijgesteld
•    €50.650 tot €101.300: 0,56%
•    €101.300 tot €1.013.000: 1,35%
•    Voor elke euro daarboven: 1,71%

Heb je bijvoorbeeld een ton vermogen, dan moet je belasting betalen over €49.350 (het bedrag boven de vrijstelling). Hierover betaal je dan 0,56% belasting, ofwel €276.

... en volgens de nieuwe methode

In de nieuwe methode gaat de Belastingdienst uit van een negatief rendement van 0,01% over het geld dat op een spaarrekening staat en een positief rendement van 5,53% over de waarde van je beleggingen. Hierover betaal je 31% belasting.

Check ook: Als deze inflatie doorzet halveert de waarde van je spaarpot binnen 5 jaar

Hoeveel je betaalt hangt af van de werkelijke verdeling van je vermogen over deze categorieën. Spaar je meer, dan wordt met een groter deel gerekend met het lagere rendement. Beleg je meer, dan geldt voor een groter deel het hogere rendement.

Scenario 1: volledig sparen

Stel je hebt een vermogen van €100.000. Staat al je geld op een spaarrekening, dan gaat de Belastingdienst voor de €49.350 die boven de vrijstelling uitkomt uit van een negatief rendement van 0,01%, ofwel een verlies van €5.

Hierover krijg je belasting terug: 31% over die €5, ofwel €1. Deze variant is voor jou dus voordeliger dan de oude variant, waarbij je €276 zou moeten betalen.

Scenario 2: volledig beleggen

Zit die ton volledig in aandelen, dan gaat de fiscus over de €49.350 die boven de vrijstelling uitkomt uit van een rendement van 5,53%, ofwel €2.729. Hierover betaal je 31% belasting, ofwel €845. Hier is de oude variant dus het voordeligst: het scheelt €569.

Scenario 3: 50% sparen, 50% beleggen

Is je vermogen fifty-fifty verdeeld over sparen en beleggen, dan wordt een tweedeling gemaakt:

• Voor het spaargedeelte (de €24.675 die boven de vrijstelling uitkomt) wordt gerekend met een rendement van -0,01%. Afgerond komt dat neer op een verlies van €2.
• Voor de overige €24.675 aan beleggingen wordt gerekend met een rendement van 5,53%, ofwel €1.364.

Je totale rendement komt daarmee uit op €1.362 (€1.364 - €2). Daar moet je 31% belasting over betalen, ofwel €422. Dat is een stuk meer dan de €276 die je onder het oude regime zou betalen, dus valt dan de keuze op de oude variant.

Lees ook: Wat verandert er in 2023 in mijn portemonnee?