Van een rustige zomer is niets te merken: sinds president Trump het vuurtje van de handelsoorlog verder opstookte, stuiteren de beurskoersen fors op en neer. Hoe erg is dat?
Forse koersschommelingen getuigen van nervositeit op de beurs. Hier gaat vaak een self fulfilling prophecy van uit: de volatiliteit maakt beleggers nog nerveuzer, waardoor ze in paniek gaan handelen, de beurskoersen nog verder dalen, enzovoort.
Gezien die ontwikkeling is het niet zo verwonderlijk dat beleggers de volatiliteit van aandelen in de gaten houden, als zij hun beleggingsrisico's willen inschatten.
Angstbarometer
Een toonaangevende graadmeter voor volatiliteit is de VIX-index. Deze geeft aan wat de verwachte beweeglijkheid is van opties op de S&P 500, de index van de 500 grootste Amerikaanse bedrijven. Hoe hoger deze index noteert, hoe forser de koersuitslagen naar verwachting zullen uitpakken.
Een vuistregel om te VIX-index te kunnen interpreteren, is om de indexstand te delen door 16: dit geeft de verwachte koersbeweging van de S&P 500 op dagbasis weer. De huidige indexstand is 19,29. Dit betekent dat er een dagelijkse beweging wordt verwacht van circa 1,2%.
Dat is lager dan tijdens de koersval eind 2018, toen de VIX 37 punten noteerde en er dus een koersbeweging van 2,3% werd verwacht. Maar wel hoger dan enkele weken geleden.
Omdat de VIX stijgt in tijden van onrust, wordt deze ook wel angstbarometer genoemd. Maar om te bepalen of een grillige beurs slecht uitpakt voor je beleggingen, is het wel belangrijk om je in de materie te verdiepen. De VIX-index wordt namelijk vaak verkeerd geïnterpreteerd. We lopen vijf veel voorkomende misverstanden langs.
Misverstand 1: Volatiliteit geeft een indicatie over de richting van de markt
Vaak wordt gedacht dat een oplopende VIX-index ons iets vertelt over de richting van de beurskoersen. Dat is echter te simpel gesteld. De geschiedenis wijst wel uit dat koersdalingen vaak samenvallen met veel angst bij beleggers en dat dit leidt tot een grotere beweeglijkheid van de koersen dan wanneer de koersen oplopen. Of, anders gezegd: een hoge VIX-index gaat meestal gepaard met een koersdaling.
Maar de nuance zit in het woord 'meestal'. Het is geen wetmatigheid.
Misverstand 2: De markt heeft altijd gelijk
De markt heeft altijd gelijk, wordt vaak gezegd. Maar deze bekende beurswijsheid gaat voorbij aan de hevige emoties die met beleggen gepaard kunnen gaan. Beleggers verliezen in hun emotie, zoals angst, weleens de realiteit uit het oog. Ze verkopen in paniek hun stukken, waardoor de beurskoers soms harder wordt afgestraft dan het nieuws zou rechtvaardigen.
Je ziet dan ook vaak dat de beurs na een forse neergang weer wat kalmeert, zoals deze week is gebeurd. De markt heeft 'op lange termijn' altijd gelijk, is misschien een adequatere formulering.
Je kunt van deze beurswijsheid profiteren, door op koopjesjacht te gaan. Een grote piek in de VIX kan namelijk een signaal zijn dat beleggers doorslaan in hun negatieve visie en dat de bodem in zicht komt. Dat biedt kansen. Een andere bekende beurswijsheid luidt immers 'koop als het bloed door de straten loopt'.
Check ook: 5 grote risico's van bodemvissen
Een waarschuwing is hier wel op zijn plaats: op individueel aandelenniveau is het cruciaal om de fundamentals van het bedrijf nooit uit het oog te verliezen. Er zijn ook aandelen met een goede reden fors worden afgestraft.
Misverstand 3: Forse schommelingen betekenen een verhoogd risico
Natuurlijk is het vervelend als de beurskoersen flink zakken. Maar op de langere termijn herstellen de beurzen doorgaans weer. Op het dieptepunt van de crisis van tien jaar geleden noteerde de AEX-index 206 punten. Dat kunnen wij ons inmiddels bijna niet meer voorstellen, want de index is sindsdien met maar liefst 164% gestegen.
Het echte risico's voor beleggers zijn dan ook niet tussentijdse koersschommelingen, maar permanent koersverlies; een extra reden om goed je huiswerk te doen als je een aandeel op het oog hebt.
Lees ook: Cijferseizoen van start: waar moet je op letten?
Misverstand 4: Een kalme beurs betekent minder risico
In het verlengde hiervan is het misverstand dat een lage volatiliteit betekent dat er weinig tot geen risico's zijn. Er kan altijd nieuws zijn dat de beurskoersen over een brede linie in beweging zet, zoals een oplaaiend handelsconflict of een no-deal Brexit.
Ook nieuws dat we niet kunnen voorzien, kan leiden tot een massale uitverkoop. Denk bijvoorbeeld aan een oorlog, een aardbeving, het dieselschandaal, berichten over corruptie of een geplande overname die op het laatste moment afketst.
Houd daarom altijd in je achterhoofd rekening met onverwachte gebeurtenissen. Maar bedenk wel dat de beurzen over het algemeen een grote veerkracht hebben en klappen doorgaans goed te boven komen. Het vraagt alleen wat meer geduld.
Misverstand 5: Volatiele aandelen kun je beter mijden
Aandelen die forse koersuitslagen laten zien, kunnen voer zijn voor speculanten en daardoor riskant zijn. Maar dat wil niet zeggen dat er geen mooi rendement op valt te behalen. Vooral smallcaps waar relatief weinig handel in is, willen nog weleens een grillig koersverloop hebben. Maar daar kunnen ook pareltjes tussen zitten.
Lees ook: Trap jij ook in deze psychologische valkuilen van beleggers?