Veel beleggers hebben handenwrijvend uitgekeken naar deze maand, want volgens een bekende beurswijsheid is januari meestal een bovengemiddeld goede beursmaand. Maar klopt dit wel? En wat kunnen we ermee?
Beleggen brengt veel onzekerheden met zich mee. Om enig houvast te krijgen, zoeken veel beleggers hun toevlucht tot beurswijsheden.
Over januari doen zelfs twee beurswijsheden de ronde: de slogan ‘As January goes, so goes the year’ en het zogeheten het januari-effect. De eerste theorie gaat uit van het principe dat van januari een voorspellende waarde uitgaat voor de rest van het jaar. Zitten de beurzen in de eerste beursmaand in de lift, dan is de rest van het jaar meestal ook positief en vice versa. In hoeverre die beurswijsheid klopt, kun je lezen in dit artikel.
Maar hoe zit het met het januari-effect?
Wat is het januari-effect eigenlijk?
Het januari-effect houdt in dat de eerste maand van het jaar gemiddeld genomen een betere beursmaand is dan de overige maanden. Dit fenomeen werd voor het eerst gesignaleerd in 1942, door de Amerikaanse bankier Sidney Wachtel.
Wat is de oorzaak van de sterke januari maand?
Er circuleren verschillende verklaringen. Een ervan is dat institutionele beleggers, zoals fondsbeheerders, in december verliesgevende aandelen, speculatieve posities en kleine, minder bekende aandelen verkopen om hun portefeuilles er zo gunstig mogelijk uit te laten zien; een fenomeen dat ook wel windowdressing wordt genoemd. In januari hebben ze weer hun handen vrij om de beurs op te gaan, waardoor er weer volop wordt gekocht.
Een andere theorie is dat beleggers in januari hun kerstbonus of dertiende maand verzilveren op de beurs.
Lees ook: Deze thema’s bepalen het beursjaar 2021
Er kan ook een psychologische verklaring zijn voor dit fenomeen. Beleggers beginnen met een schone lei en zijn dan bereid om wat meer risico te nemen, onder het motto 'nieuwe ronde, nieuwe kansen'.
In de Verenigde Staten wordt het januari-effect ook toegeschreven aan het belastingsstelsel, waarbij beleggers over kapitaalstijgingen vermogensbelasting moeten betalen. Om belasting uit te sparen zouden beleggers de winnaars van de hand doen. In Nederland kennen we zo'n stelsel echter niet, dus of dit een afdoende verklaring is, is de vraag.
Klopt deze beurswijsheid?
Vorig jaar was het januari-effect ver te zoeken. De AEX-index daalde toen met 2,6%. Daarmee was het een van de slechtste beursmaanden van het jaar, op maart na (toen de index met 10% kelderde). De beste beursmaand was juist november. Die maand veerde de AEX met 13,7% op.
In 2019 was januari wél de beste beursmaand. De AEX-index steeg toen met maar liefst 6,7%, een toename die door geen enkele andere maand werd geëvenaard. Het kan dus verkeren.
Interessanter is het om naar de langere termijn te kijken. Volgens de Amerikaanse beleggingssite Investopedia blijkt uit onderzoek dat tussen 1904 en 1974 het gemiddelde rendement voor Amerikaanse aandelen in januari gemiddeld maar liefst vijf keer hoger was dan in elke andere maand van het jaar. Dit geldt vooral voor smallcap-aandelen.
Een andere studie wijst uit dat de S&P 500-index tussen 1928 en 2018 in 62% van de januarimaanden is gestegen. Het januari-effect lijkt in de VS dus niet uit de lucht gegrepen.
Dit geldt ook voor Europa. Uit een inventarisatie van Goldman Sachs blijkt dat de Euro Stoxx 600 (een brede Europese aandelenindex) sinds 1974 in januari met gemiddeld 1,5% gestegen, tegen 0,7% in de overige maanden.
Maar de zakenbank plaatst hierbij wel twee kanttekeningen. Ten eerste wordt gemiddelde erg omhoog getrokken door de stijging van maar liefst 27% in januari 1975.
Daarnaast lijkt het januari-effect volgens de zakenbank weg te ebben. Sinds 1999 bedraagt het gemiddelde rendement in januari namelijk nog maar -0,5%, tegen +0,2% in de andere maanden, waarmee januari dus juist slechter scoort dan andere beursmaanden. Het is dus de vraag of je op deze beurswijsheid kunt vertrouwen.
Is het verstandig om het januari-effect mee te nemen in je beleggingen?
Net als bij een andere bekende beurswijsheid over januari - ‘As January goes, so goes the year' - schuilt er wel een kern van waarheid in het 'januari-effect'. Maar voor beide tegeltjeswijsheden geldt dat er ook uitzonderingen zijn en dat je er dus zeker niet blind op kunt vertrouwen.
In de jaren met een mooie beursstart, kun je je afvragen of de rally het gevolg is van een kalendereffect of van een externe gebeurtenis. De januarirally van 2019 werd vooral toegeschreven aan de rentepauze van de Fed en koopjesjagers die na de dip in december hun slag hebben geslagen. Niet aan eindejaarsbonussen of institutionele beleggers die hun portefeuille mooi wilden laten glanzen.
Check ook: Rijk worden? Zo maak je komend jaar een goed begin
En zelfs als er sprake zou zijn van een kalendereffect, dan kan dat patroon al met één onverwachte gebeurtenis worden doorbroken.
Neem bijvoorbeeld januari 2016. De AEX kelderde toen met maar liefst 7% na berichten over een afkoelende Chinese economie. Als beleggers al handenwrijvend aan het jaar waren begonnen, was hun hoop al direct de grond in geboord.
Vorig jaar kregen beleggers zelfs twee dreunen te verwerken in de eerste beursmaand. Al meteen in de eerste handelsweek stond de AEX onder druk, na het nieuws over de Amerikaanse drone-aanval op de Iraanse generaal Qassem Soleimani. Later in die maand zette de index opnieuw een daling in, toen berichten over het coronavirus binnendruppelden. Dit zijn stuk voor stuk gebeurtenissen die niet waren te voorzien en waarop je dus ook niet kon anticiperen.
Al met al zijn kalenderwijsheden een interessant fenomeen, maar beleggers doen er verstandiger aan om hier niet blind op te varen. Het is namelijk nooit zeker of een beurswijsheid uitkomt. Bovendien is beleggen vooral bedoeld voor de langere termijn en dat leent zich niet voor veelvuldig aan- en verkopen.
Kies dus liever aandelen van bedrijven waarin je echt vertrouwen hebt en laat deze vervolgens langere tijd op de plank liggen. Dat levert meestal een beduidend hoger rendement op dan speculeren op een kalendereffect.
Lees ook: Is een goede start op de beurs een gunstig teken?