Na bijna tien jaar onderhandelen ligt er eindelijk een principe-pensioenakkoord op tafel. Dat heeft grote gevolgen voor iedereen. Dit zijn de belangrijkste plannen.
Het Nederlandse pensioensysteem is voor de langere termijn niet houdbaar. Het stelsel was gebaseerd op zekerheid, maar de praktijk blijkt weerbarstig: veel pensioenen kunnen al jaren niet meestijgen met de inflatie en moeten in sommige gevallen zelfs worden gekort. Dat holt het vertrouwen in het stelsel uit. Ook is het een vrij log systeem, dat weinig ruimte biedt voor maatwerk en keuzevrijheid.
Onevenwichtigheid
Bovendien is er een onevenwichtigheid ontstaan tussen generaties, waarbij jongere deelnemers eigenlijk teveel premie betalen en ouderen te weinig..
Dat het systeem dus toe is aan een grote onderhoudsbeurt, daar was iedereen het wel over eens. Maar over vraag wat er nou precies moest veranderen lagen de wensen van de verschillende partijen - werknemers, werkgevers en overheid - enorm uiteen.
Daarom heeft het jarenlang geduurd voor er een akkoord lag. Wat er gaat veranderen, kun je vinden in dit document. We lichten er de belangrijkste plannen voor je op een rij.
Check ook: Heb jij een pensioengat? Let op deze alarmbellen
AOW-leeftijd wordt twee jaar bevroren
Een van de meest heikele punten was de AOW-leeftijd. Deze zou de komende twee jaar stapsgewijs worden verhoogd (naar respectievelijk 66 jaar en 8 maanden en 67 jaar) en vervolgens één op één meestijgen met de levensverwachting.
Het kabinet is er nu mee akoord gegaan dat de AOW-leeftijd tot 2022 wordt bevroren op 66 jaar en vier maanden.
... en stijgt daarna langzamer dan verwacht
Een andere concessie is dat de AOW-leeftijd vanaf 2022 een stuk langzamer zal stijgen: voor elk jaar dat de levensverwachting stijgt, neemt de AOW-leeftijd toe met acht maanden.
Verder komt er een onderzoek of het mogelijk is om de AOW-leeftijd in de toekomst te koppelen aan 45 dienstjaren, zodat werknemers die al heel jong zijn begonnen met werken eerder van hun pensioen kunnen genieten.
Zwaar beroep? Eerder stoppen wordt mogelijk
Een ander heet hangijzer was de mogelijkheid voor mensen met zwaar en onregelmatig werk om eerder met pensioen te gaan. Voor veel mensen met zo'n baan is het erg lastig om de (verhoogde) AOW-leeftijd te halen.
Vakbonden en werknemers kunnen straks in CAO's afspraken maken waardoor werknemers met zware beroepen maximaal drie jaar eerder kunnen stoppen met werken. De boete op eerder stoppen wordt deels geschrapt.
Werknemers kunnen toeslagen die zij ontvangen voor onregelmatig en zwaar werk belastingvrij sparen om eerder met pensioen te kunnen. Ook kunnen zij hiervoor 100 weken verlof opsparen, in plaats van de huidige 50 weken.
Lees ook: Sparen: hoe moet ik beginnen?
Veel kleinere kans op kortingen
Voor een pensioenfonds is de de dekkingsgraad van groot belang. Dit cijfer geeft aan in hoeverre het fonds in staat is om aan de toekomstige verplichtingen te voldoen. Met een dekkingsgraad van 100% is er precies voldoende in kas. Maar om problemen in de toekomst te voorkomen, is jaren geleden afgesproken dat pensioenfondsen extra buffers moeten hebben, om tegenslagen te kunnen opvangen.
Voor miljoenen gepensioneerden en werkenden dreigde de komende jaren het mes te worden gezet in hun pensioenuitkeringen en pensioenopbouw, omdat de buffers door de ondergrens zijn gezakt.
In het nieuwe pensioenakkoord is korten niet meer nodig als het pensioenfonds een dekkingsgraad heeft van minimaal 100%. Dit geldt op dit moment voor veruit de meeste fondsen.
Hierdoor wordt de kans op kortingen een stuk kleiner geworden en zal er waarschijnlijk ook minder hard worden gesneden. Er komt wel een ondergrens, om grote en langdurige tekorten te voorkomen.
... maar ook minder garantie
Omdat pensioenfondsen minder hoge buffers hoeven aan te houden, wordt het voor hen makkelijker om bij voldoende rendement de pensioenuitkeringen en pensioenopbouw mee te laten stijgen met de inflatie. Omgekeerd kan ook eerder tot verlaging worden overgegaan als de rendementen tegenvallen.
Eigenlijk komt het er op neer dat je straks meer spaart voor je eigen pensioenpot, maar ook minder zekerheid hebt over de hoogte van je pensioen. Wel krijg je een beter inzicht in wat je betaalt en opbouwt.
Nabestaandenpensioen wordt gestandaardiseerd
Verder is het de bedoeling dat het nabestaandenpensioen wordt gestandaardiseerd. Dit moet ertoe leiden dat er minder risico's zijn voor het nabestaandenpensioen als iemand van baan verandert.
Bedrag in één keer opnemen
Wie met pensioen gaat, mag straks maximaal 10% van zijn opgebouwde ouderdomspensioen direct opnemen, om bijvoorbeeld een hypotheek mee af te betalen. Dit heeft wel als consequentie dat de pensioenuitkering lager uitvalt.
Zzp-ers: makkelijker aansluiten en verplichte AOV
Werknemers doen standaard mee aan een collectieve pensioenregeling en zijn automatisch verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid. Voor ondernemers geldt dit niet. Zij moeten zelf de risico's dragen.
In het akkoord is afgesproken dat zelfstandigen eenvoudiger pensioen kunnen opbouwen en dat het fiscaal aantrekkelijker wordt om te sparen voor hun pensioen.
Ook worden zij - ook al heeft dat met pensioenen niets te maken - verplicht om een arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten.
Lees ook: Eindelijk een pensioenakkoord. Wat nu?