De tijd van gegarandeerde goudgerande pensioenen is voorbij. We zijn verzekerd van AOW, maar dat is in de meeste gevallen te weinig om van rond te komen.
Om de oude dag niet in armoede te hoeven doorbrengen, moeten we een extra spaarpot opbouwen: met een pensioenfonds bij de werkgever, via een aanvullende pensioenvoorziening (zoals een lijfrente) of door zelf extra vermogen op te bouwen (zoals een aflossing van de hypotheek, sparen en beleggen).
Maar we hebben onze zaakjes bepaald niet voor elkaar, zo blijkt uit het jaarlijkse Investor Pulse-onderzoek van vermogensbeheerder BlackRock onder 28.000 consumenten wereldwijd, onder zie 1.000 Nederlanders. Vijf verontrustende cijfers als wake up call.
Bijna 1 op de 3 weet niet of ze op koers liggen
Drie op de vier Nederlanders realiseren zich dat ze zelf mede verantwoordelijk zijn voor hun pensioenopbouw. Maar dat vertaalt zich niet naar gedrag. Slechts 17% van ons weet zeker dat ze op koers liggen voor het gewenste pensioeninkomen. 27% vermoedt zijn zaakjes redelijk op de rit te hebben en 26% weet zeker dat dit niet het geval is. 29% heeft geen enkel idee en dat is meer dan waar ook ter wereld.
Zelfs van de 55- tot 64-jarigen, die hun pensioen zien naderen, weet maar liefst 27% niet hoe ze ervoor staan. 20% weet zeker dat de spaarpot niet toereikend is.
Meer dan de helft heeft niks geregeld
Als zoveel Nederlanders niet zeker weten dat ze na hun pensionering kunnen rondkomen, zullen we wel massaal bijsparen, zou je zeggen. Maar dat blijkt een illusie. Slechts 48% van de ondervraagde Nederlanders bouwt iets op naast de AOW. Dat betekent dat meer dan de helft helemaal niets heeft geregeld.
Dat is een flinke stijging ten opzichte van 2015, toen nog 43% aangaf niets op te bouwen. Vooral de jongere generatie (25 tot 44 jaar) laat verstek gaan. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat door de groei van het aantal flexwerkers en zzp-ers minder pensioen via de werkgever wordt opgebouwd.
"Als dit zo doorgaat heeft over dertig veertig jaar ruim meer dan de helft van de gepensioneerden alleen maar AOW", waarschuwt Bob Hendriks, hoofd Retail van BlackRock Nederland.
Degenen die wel sparen voor de oude dag leggen hiervoor gemiddeld 8% van het maandelijks inkomen opzij. Dat is vergelijkbaar met de rest van Europa, maar een stuk lager dan in Azië en Latijns-Amerika, waar gemiddeld 12% van het inkomen wordt gespaard.
17% van de Nederlanders leeft met de dag
De ondervraagde Nederlanders gaven verschillende redenen waarom ze niet sparen voor het pensioen. 42% zegt te weinig te verdienen om wat opzij te kunnen zetten. 23% heeft urgentere financiële prioriteiten, zoals aflossing van schulden of het onderhoud van de kinderen. Maar liefst 17% van de Nederlanders zegt met de dag te leven.
Helft bekijkt nooit mijnpensioenoverzicht.nl
Wie wil weten of later elk dubbeltje moet worden omgedraaid, kan een bezoekje brengen aan Mijnpensioenoverzicht.nl. Daar vind je een inschatting van je AOW en aanvullend pensioen. Bijna driekwart van de Nederlanders kent deze website, maar meer dan de helft (51%) heeft nog nooit de moeite genomen om ernaar te kijken. Vooral veel jongeren (25 tot 44 jaar) laten de site links liggen.
De lage rente zorgt er niet voor dat we bijsturen
De lage rente holt onze spaarpot uit. Dit vraagt om enige bijsturing met het oog op de toekomst, maar bijna de helft van de Nederlanders (46%) komt niet in actie. Een op de vijf consumenten heeft de lage rente aangegrepen om extra af te lossen op de hypotheek of andere schulden. Slechts 3% heeft meer gestort op de pensioenregeling. 9% is extra gaan beleggen: daarin scoren we vergeleken met de rest van de wereld laag.
Voor maar liefst 13% van de Nederlanders is de lage rente aanleiding om nog meer geld naar de spaarrekening te sluizen. Dat is opmerkelijk, aangezien ons spaargeld na aftrek van inflatie en vermogensrendementsheffing alleen maar slinkt (zie verderop).
Hoe moet het dan wel? Wie een karige oude dag wil voorkomen, doet er verstandig in actie te komen:
1. Zorg voor inzicht
Pensioenen zijn geen sexy onderwerp om over na te denken. Maar de eindjes later niet meer aan elkaar kunnen knopen is nog veel minder sexy. Onderzoek dus tijdig of je een pensioengat hebt.
Zie ook: Heb jij een pensioengat? Let op deze alarmbellen
2. Begin tijdig met sparen
Voor een goed aanvullend pensioen is het van belang tijdig in actie te komen. Wie pas rond zijn 45ste start, is eigenlijk te laat; zeker gezien het rente-op-rente effect dat je dan misloopt.
3. Overweeg extra te beleggen
Nederlanders zijn kampioen sparen: maar liefst 80% van ons vermogen staat op een spaarrekening. Maar die spaarpot smelt onder onze ogen weg. Een spaarrekening levert hooguit 0,5% rente op. Trek hier de inflatie van 1,1% vanaf en je staat al in de min. Om over de vermogensrendementsheffing van 0,87% tot 1,65% (afhankelijk van de omvang van je vermogen) nog maar te zwijgen. Beleggen is risicovoller, maar levert op langere termijn wel meer op.
Lees ook: Spaar als een gek en drie andere manieren om je pensioen aan te vullen