Voor veel mensen is het pensioen een ver-van-mijn-bedshow. Toch is het verstandig om al zo vroeg mogelijk te beginnen om een vermogen op te bouwen voor later; zeker nu de hoogte van onze toekomstige pensioenen minder zeker wordt. Een goed inzicht in de materie is hierbij wel belangrijk. We zetten 6 hardnekkige misverstanden voor je op een rij.
De kennis van Nederlanders over hun pensioen houdt niet over. Uit de NIDI-Netspar Pensioenmonitor, waarvoor 2.745 mensen is gevraagd naar hun pensioenkennis, blijkt dat een op de vijf mensen geen idee heeft wat een aanvullend pensioen is.
Een op de drie heeft nog nooit gehoord van het Uniform Pensioenoverzicht (UPO) - waarop staat hoeveel je hebt opgebouwd voor je pensioen - terwijl de meesten dat toch elk jaar moeten ontvangen. Slechts een derde van de Nederlanders weet het vrij precies.
Vooral voor 35-minners is het pensioen een ver-van-mijn-bedshow. Ongeveer 80% geeft aan dat de discussie over het nieuwe pensioenstelsel totaal aan hem of haar voorbij gaat. Slechts 1% van de vrouwen en 5% van de mannen volgt het debat naar eigen zeggen erg goed.
Minder zekerheid over de hoogte van je pensioen
Dat is zorgelijk, want in het nieuwe pensioenstelsel, dat volgend jaar al ingaat, zijn de pensioenen een stuk minder zeker. Iedere werknemer bouwt een individuele pensioenpot op, en het is de vraag wat er aan het eind van de rit is opgebouwd.
Begin je je pas enkele jaren voor je pensioendatum in te verdiepen en vallen de beleggingsresultaten tegen, dan is het te laat om nog goed te kunnen bijsturen.
Alles valt of staat met inzicht. Helaas circuleren er veel misverstanden over het pensioen. We zetten er zeven voor je op een rij.
1. Ik werk, dus ik bouw automatisch pensioen op
Je pensioen bestaat uit verschillende delen; in de volksmond ‘pijlers’ genoemd. De eerste pijler is de AOW, waarop iedereen in Nederland recht heeft, ongeacht of je werkt of niet. De tweede pijler is het pensioen dat je bij je werkgever opbouwt, als je in loondienst bent. Daarnaast zijn er individuele pensioenregelingen, waarmee je zelf extra spaart of belegt als aanvulling op je pensioen: de derde pijler.
Aangezien de AOW-uitkering geen vetpot is, is het geen overbodige luxe om nog een aanvullend pensioen op te bouwen. Dit is echter geen automatisme. Niet iedereen in loondienst bouwt een pensioen op via zijn werkgever, want er zijn ook bedrijven zonder pensioenregeling. Ook ondernemers bouwen niet automatisch pensioen op: zij moeten dit zelf regelen.
Bouw jij geen pensioen op, dan is het verstandig om snel in actie te komen. Er zijn verschillende manieren om pensioen op te bouwen. Sparen of beleggen (zelfstandig of via een lijfrente) ligt het meest voor de hand. Maar je kunt ook de eigen woning inzetten voor je pensioen. Ben je ondernemer, dan kan de verkoop van je bedrijf dienen als aanvulling op je pensioen.
Check ook: Beleggen voor mijn pensioen: hoe pak ik dat concreet aan?
2. Ik heb straks 70% van mijn laatstverdiende salaris nodig
Een vaak gehanteerde vuistregel is dat je ongeveer 70% van je huidige salaris nodig hebt om van rond te kunnen komen als je met pensioen gaat.
Maar of dat ook van jou geldt, valt nog maar te bezien. Heb je een afbetaald huis als je met pensioen gaat, dan heb je minder nodig dan wanneer je nog in een huurwoning zit of nog vastzt aan een hypotheek. En als je eerder wil stoppen met werken, moet je pensioenpot royaler zijn gevuld dan wanneer je nog langer door wil buffelen.
Lees ook: Beleggen voor mijn pensioen: hoeveel heb ik later nodig?
Behalve jouw financiële situatie spelen ook je persoonlijke wensen een rol. Ben je bijvoorbeeld van plan om later veel te reizen en houd je van een comfortabel leven, dan is die 70% misschien niet genoeg. Maar kun je toe met weinig luxe, dan heb je wellicht minder nodig. Probeer daarom nu alvast na te denken hoe je je oude dag wil doorbrengen.
3. Het pensioen dat ik via mijn werkgever opbouw is voldoende
Die 70% van het huidige brutoloon, waarover je in punt 2 hebt gelezen, is voor veel werknemers onhaalbaar. Er kan in je leven van alles gebeuren waardoor je pensioenpot ontoereikend is. Je bent bijvoorbeeld vaak van baan gewisseld, een poosje werkloos geweest, hebt part time gewerkt, tijdelijk je werk op een lager pitje gezet vanwege de komst van je kinderen, een tijdje in het buitenland gewerkt of je bent arbeidsongeschikt geraakt.
Daar komt nog bij dat de meeste pensioenfondsen jarenlang hebben afgezien van indexatie (een aanpassing van de pensioenrechten aan prijsstijgingen).
En wat te denken van tegenvallende beleggingsrendementen? Nu is er nog een direct verband tussen wat je verdient en de hoogte van je pensioen. Maar dat verandert straks. Hoeveel je opbouwt gaat afhangen van je inleg en de beleggingsresultaten. En zoals we nu zien, kunnen die behoorlijk grillig zijn. Daarmee neemt de onzekerheid toe. Er is straks geen garantie meer, maar een 'verwacht pensioen'.
Tot slot hangt, zoals gezegd, de vraag of je pensioen genoeg is natuurlijk ook af van je toekomstige bestedingspatroon.
Wil je weten wat je opbouwt? Kijk dan op Mijnpensioenoverzicht.nl. Daar vind je een inschatting van je AOW en aanvullend pensioen. Bedenk wel dat dit slechts een indicatie is, aangezien vooraf niet valt te zeggen wat je later te besteden krijgt.
4. Ik moet veel geld inleggen voor een comfortabele oude dag
Als je een flink pensioentekort hebt en pas enkele jaren voor je pensionering gaat beginnen met beleggen om dit gat te dichten, moet je grote bedragen opzij leggen.
Maar start je ruim van tevoren, dan valt de pijn reuze mee. Je hoeft maandelijks minder in te leggen, omdat je het bedrag over een grotere periode kunt uitsmeren.
Bovendien is de kans groter dat je uiteindelijk ook meer opbouwt. Niet alleen kun je je meer risico's permitteren als je nog een lange tijd voor de boeg hebt; ook kun je profiteren van het zogeheten rente-op-rente effect, omdat je eventuele beleggingswinsten kunt herbeleggen. Doe je dit langere tijd, dan tikt dat behoorlijk aan.
5. Mijn partner krijgt automatisch een uitkering als ik overlijd
Je moet er niet aan denken dat je partner al voor op jonge leeftijd overlijdt. Maar als dat gebeurt, komen veel nabestaanden van een koude kermis thuis. Er bestaat wel een Anw-uitkering, een basisuitkering voor nabestaanden waarvoor iedereen automatisch is verzekerd. Maar die is allesbehalve riant: maximaal 70% van het nettominimumloon.
Het is bovendien maar zeer de vraag of je ervoor in aanmerking komt, want de eisen zijn heel streng. Je mag nog niet de AOW-leeftijd hebben bereikt, moet een kind onder de 18 jaar hebben of voor 45% arbeidsongeschikt zijn verklaard. Een overgrote meerderheid van de nabestaanden ontvangt dan ook niets van rijkswege - of slechts heel weinig.
6. Mijn vrouw krijgt partnerpensioen als ik met pensioen ga
De term 'partnerpensioen' leidt geregeld tot misverstanden. Veel mensen denken dat het een uitkering is die je partner ontvang zodra jij met pensioen gaat. Maar dat klopt niet. Een partnerpensioen - ook wel nabestaandenpensioen genoemd - is een bedrag dat levenslang wordt uitgekeerd aan je partner als jij overlijdt. Jouw ouderdomspensioen wordt dan dus omgezet in een pensioen voor je partner. Voorwaarde is wel dat je deelnemer bent van een pensioenfonds.
Lees ook: Partner overleden? Soms halveert het inkomen
Die zekerheid is natuurlijk fijn. Maar check wel of je partner hiervan kan rondkomen, mocht het noodlot toeslaan. Heb je bijvoorbeeld jonge kinderen en wil je partner na jouw overlijden minder werken om voor hen te zorgen, dan is de uitkering waarschijnlijk niet toereikend.
Om het gat te dichten, kun je bij je pensioenfonds een Anw-hiaatpensioen afsluiten: een extra pensioen naast het gewone partnerpensioen, dat doorloopt tot je partner de AOW-leeftijd heeft bereikt. In sommige pensioenregelingen is die verzekering trouwens verplicht.
7. Ook als ik samenwoon heeft mijn partner recht op een partnerpensioen
Als je samenwoont maakt je partner niet automatisch aanspraak op het partnerpensioen. Er gelden namelijk enkele strikte voorwaarden. Zo moet je een samenlevingsovereenkomst hebben opgesteld en moet je je partner officieel bij het pensioenfonds aanmelden als begunstigde.
Woon je samen en wil je je partner verzorgd achterlaten, kijk dan bij je pensioenfonds naar de voorwaarden.
Check ook: Heb jij een pensioengat? Let op deze alarmbellen