Nu de economie flink is aangetrokken, denken ondernemers weer meer na over de verkoop van hun bedrijf, zo blijkt uit recent onderzoek van Van Lanschot. Waar moet je op letten als je je bedrijf van de hand wil doen? En wat zijn de valkuilen?
De economie is weer opgekrabbeld. Dat geeft ondernemers meer ruimte om na te denken over de verkoop van hun bedrijf of over de overdracht van hun onderneming aan de volgende generatie. 73% van de ondernemers weet al wanneer hij of zij wil stoppen, zo blijkt uit een tweejaarlijks onderzoek van Van Lanschot bij Ondernemend Nederland. In 2016 was dat nog 63%.
Lees meer: Met deze vaardigheden krijg je het snelst een baan
Maar je bedrijf van de hand doen is geen sinecure. Waar moet je op letten?
1. Begin tijdig
Het is verstandig om het verkooproces al tijdig op te starten. Maar wat is tijdig? Over het algemeen is vijf tot zeven jaar voor de daadwerkelijke verkoop een ideaal moment, vindt Mark Buitenhuis, regiodirecteur bij Van Lanschot en verantwoordelijk voor de ondernemerstak.
De exacte timing hangt grotendeels af van de complexiteit van het bedrijf en je wensen. Bij veel familiebedrijven is het geen automatisme meer dat de zoon of dochter het bedrijf van de ouders overneemt, merkt Buitenhuis. "De volgende generatie heeft vaak ambities op andere terreinen, waardoor geen standaard opvolger meer klaarstaat binnen de familie."
Het is in die situatie belangrijk om al in een vroeg stadium na te denken over alternatieven, zoals verkoop aan een ander bedrijf.
Staat wel een nieuwe generatie in de coulissen, dan moet deze uiteraard worden klaargestoomd voor de klus en ook dat kost tijd. Daarnaast spelen emotionele aspecten spelen een rol, aldus Buitenhuis. "Als je drie kinderen hebt en één van hen neemt het bedrijf over, moet je goed nadenken hoe je er voor zorgt dat dit binnen het bedrijf en de familie in goede banen wordt geleid."
Bij verkoop aan ondernemers buiten de familie volstaat een kortere termijn meestal. Maar ook dan is er tijd nodig om het bedrijf goed op orde te krijgen voor verkoop en om de ondernemingsstructuur te optimaliseren.
Buitenhuis merkt dat het vaak lastig is voor ondernemers om te praten over de toekomst van het bedrijf. "Als medewerkers merken dat je aan verkoop denkt, zorgt dat voor veel onrust." Toch kan het fijn zijn om met andere ondernemers en deskundigen hierover te sparren.
Van Lanschot brengt zelfstandigen in contact met ondernemers die in hetzelfde schuitje hebben gezeten. Ook adviseert de bank ondernemers en verzorgt zij diverse masterclasses over bedrijfswaarderingen en bedrijfsoverdracht.
Lees meer: "Investeer in de grootste asset die je hebt: jezelf"
2. Denk goed na: aan wie verkoop ik?
Ook voor de keuze van de koper valt geen standaard advies te geven. "Soms zijn veel additionele investeringen nodig om het bedrijf naar de volgende fase te tillen. Dan is het lastig om het bedrijf over te dragen aan een werknemer, omdat deze waarschijnlijk moeilijk de financiering rond kan krijgen", meent Buitenhuis. "Verkoop aan een strategische partner met veel geld is dan wellicht een betere optie."
Buitenhuis adviseert om ook goed na te denken welk type ondernemer je bent. "Een bedrijf laten groeien vraagt om een ander type leiderschap dan een onderneming laten consolideren. Veel serie-ondernemers kiezen ervoor om hun bedrijf te verkopen aan een grote partij, die het bedrijf verder kan laten ontwikkelen. Ze hebben dan hun handen vrij om weer andere ideeën uit te werken."
Uit het onderzoek van Van Lanschot blijkt dat een groeiende groep ondernemers mikt op verkoop aan een familielid of een strategische partij, zoals een concurrent of een investeringsmaatschappij. Verkoop aan iemand anders binnen het bedrijf is minder in trek.
3. Denk goed na over de verkoopwaarde
Een positieve instelling zit in het dna van veel ondernemers. Ze geloven in hun bedrijf en zien veel kansen. Maar ze willen de waarde van hun bedrijf ook wel eens overschatten, merkt Buitenhuis: "De buitenwereld heeft vaak een ander beeld." Het is daarom belangrijk om een realistische waarde-inschatting te maken; liefst door een neutrale deskundige.
Ook adviseert Buitenhuis om goed na te denken welk bedrag nodig is om van een zorgeloze oude dag te kunnen genieten. "Maak een financieel plan. Wat zijn je wensen? Wil je bijvoorbeeld een wereldreis maken, rustiger leven of eerder met pensioen? En welk vermogen heb je opgebouwd; zowel binnen je bedrijf als daarbuiten?"
Buitenhuis adviseert om het pensioen niet volledig te laten afhangen van de verkoopopbrengst van het bedrijf. Deze kan immers tegenvallen. Zelf extra vermogen opbouwen is dan ook heel belangrijk.
Op basis van deze inventarisatie kun je de ondergrens voor de verkoopprijs berekenen. Dat biedt twee voordelen, stelt Buitenhuis. "Het geeft rust: ondernemers weten waar ze aan toe zijn. Bovendien geeft dat een betere onderhandelingspositie."
Lees ook: Beginnen met pensioen opbouwen? Lees dit stappenplan
4. Onttrek alvast wat waarde uit het bedrijf
Om een deel van het ondernemingsvermogen alvast uit de risicosfeer te onttrekken, adviseert Buitenhuis om tussentijds wat geld uit het bedrijf te halen, als het vermogen van de onderneming dat toestaat.
Ook voor de verkoop van de onderneming is het volgens hem vaak gunstig om het bedrijf wat lichter te maken, door bijvoorbeeld wat winstreserves op te nemen of een groot bedrijfspand te verkopen en terug te huren. "De koper hoeft dan een lager bedrag te financieren. Dat verlaagt de drempel."
5. Neem een pas op de plaats na afloop
Veel jonge ondernemers die succesvol hun bedrijf hebben verkocht, willen snel aan een nieuw zakelijk avontuur beginnen. Toch adviseert Buitenhuis om eerst pas op de plaats te maken. "Ga niet meteen de verkoopopbrengst opnieuw investeren, met alle risico's van dien. Denk eerst rustig na welk deel van de verkoopopbrengst je veilig stelt."