Voordat je gaat beleggen moet je je verdiepen in het bedrijf waarvan je mogelijk aandelen wilt gaan kopen. Beleggingsexpert Corné van Zeijl maakte hiervoor deze lijst met vijftien vragen, waarop je de antwoorden moet hebben voor je een aandeel van een bedrijf koopt.
Lees ook: Negen tips voor succesvol beleggen in aandelen
Dit is een van de belangrijkste vragen die een belegger zich moet stellen. Mogelijkheden om de winst te laten groeien zijn:
- Gaat het bedrijf geografisch uitbreiden, bijvoorbeeld naar het Verre Oosten (China) of Oost-Europa?
- Wint het bedrijf marktaandeel ten koste van de concurrentie door bijvoorbeeld een kostenvoordeel?
- Komt het bedrijf met nieuwe producten?
- Gaat het bedrijf voordeliger of efficiënter produceren; minder personeel betekent minder kosten dus meer winst?
- Kan het bedrijf een hogere prijs voor zijn producten (afzetprijsverhoging); dit getuigt van een sterke marktpositie?
- Doet het bedrijf acquisities (overnames) die bijdragen aan de winst?
Als het bedrijf in het verleden heeft teleurgesteld en de analisten en de media daar negatief over hebben geschreven, dan zijn beleggers geneigd dit aandeel te mijden.
Na een tijdje kan het verstandig zijn om weer eens naar dit aandeel te kijken, omdat beleggers een beperkt geheugen hebben. Als er bovendien weer mooie cijfers aankomen, is de ellende weer gauw vergeten.
Als een bedrijf een keer verlies heeft gemaakt, zijn beleggers bang dat dit in de toekomst weer zal gebeuren. De koerswinstverhouding van dit bedrijf zal daarom relatief laag zijn.
Als de winst van het bedrijf sterk op en neer gaat, zal de koerswinstverhouding die beleggers over hebben voor een dergelijk bedrijf erg laag zijn. Een belegger weet nooit of er volgend jaar nog wel winst is. Een goed voorbeeld hiervan zijn cyclische aandelen zoals bedrijven in de bouw, autoindustrie of chemie.
Cyclische aandelen hebben vaak hoge vaste kosten, meestal veroorzaakt door grote investeringen in fabrieken. Daarnaast is het volume - en daarmee de afzetprijzen - sterk afhankelijk van de economische situatie.
Als veel banken negatief gestemd zijn voor een bepaald aandeel dan zit er vaak al veel negatief nieuws in de koers verwerkt. Op beleggingswebsites zoals Guruwatch.nl staan overzichten van wat de grootste banken van de grote Nederlandse aandelen denken. Dus als alle grote banken negatief zijn, kan het soms interessant om deze aandelen eens nader onder de loep te nemen.
Als het bedrijf afhankelijk is van enkele grote klanten en die vallen opeens weg, zou het bedrijf een forse winstdaling kunnen laten zien. Dit verhoogt het risico.
Sommige bedrijven doen het erg goed door bepaalde overheidsmaatregelen, zoals bijvoorbeeld belastingvoordelen en milieumaatregelen. De politiek kan soms drastische maatregelen nemen, die een grote invloed op een bedrijf kunnen hebben. In de politieke besluitvorming wordt niet altijd het bedrijfsbelang als prioriteit nummer één gesteld.
Als een bedrijf een groot gedeelte van zijn omzet naar een land exporteert en de valuta van dat land daalt opeens, kan het exporterende bedrijf in grote moeilijkheden komen. Een goed voorbeeld is Fokker. De vliegtuigen werden verkocht in dollars, terwijl de kosten in euro's waren. Toen de dollar fors daalde, gingen de opbrengsten naar beneden, terwijl de kosten gelijk bleven. Dit is één van de belangrijkste reden waarom Fokker destijds failliet is gegaan.
Bij sommige bedrijven heeft het weer invloed op de winsten. Denk bijvoorbeeld aan het wegenzout van Akzo Nobel, het vorstverlet voor de bouwaandelen, het ijs van Unilever en natuurlijk het bier van Heineken. Deze factor wordt in praktijk overigens vaak overdreven omdat het zo makkelijk te begrijpen is.
Het kan zijn dat de winst is gestegen, omdat het bedrijf - om wat voor reden dan ook - een lager belastingpercentage heeft. In de toekomst komt er wellicht weer een periode dat het bedrijf het volle pond aan belasting moet gaan betalen.
Ook kan de winst worden opgepoetst door lagere afschrijvingen of bijzondere baten. Deze factoren verminderen de kwaliteit van de winst.
Dit is een zeer subjectieve kwestie, maar wel zeer belangrijk. In sommige gevallen heeft het management een negatieve invloed op de koers. Bedenk wel, Peter Lynch heeft eens gezegd: "Als een bedrijf met een slecht management toch geld weet te verdienen, hoeveel winst zal dat bedrijf dan maken als het management wordt verbeterd". Het is moeilijk om te bepalen wat goed management is, maar je kan veel leren door de interviews met het topmanagement te lezen.
Hou ook in de gaten of het management niet overdreven hoge salarissen ontvangt. Een optieregeling heeft de voorkeur boven een vast salaris, want dan loopt de manager alleen binnen als de aandeelhouder ook veel verdient. In sommige gevallen worden er volgens Amerikaanse traditie echter belachelijk grote aantallen opties weggegeven. Riante beloningen gaan ten koste van de aandeelhouders (beleggers). Het bedrijf is als een taart die je met alle aandeelhouders moet delen. In dit geval zitten er echter enkele veelvraten aan tafel.
Verder is het goed de relaties tussen de bestuurders te bekijken. Bestaat een raad van bestuur voornamelijk uit familieleden, is het wellicht verstandig om jezelf het voordeel van de twijfel te gunnen en dit aandeel te laten schieten.
Bij kleinere bedrijven loop je eerder het risico dat, als er iets fout gaat, dat een grote invloed op de winst heeft.
Als de economie aantrekt, moet je aandelen hebben die daar het meest van profiteren. Dit zijn fondsen die de grootste winststijging laten zien als de omzet maar een beetje aantrekt. Dit zijn meestal fondsen met grote installaties. Dus met hoge vaste lasten zoals bijvoorbeeld DSM (grote installaties die bij verliesgevendheid niet zomaar stilgezet kunnen worden). Let op, als het economisch slecht gaat, laten deze aandelen ook de grootste verliezen zien. Daarom heten deze aandelen ook cyclische aandelen.
Een aardig voorbeeld van een sector die wel snel profiteert van een economische opleving, maar niet veel vaste lasten heeft, zijn de uitzendbureaus (bijvoorbeeld Randstad en USG People). Als de economie aantrekt, heeft het bedrijfsleven snel mensen nodig, maar durven ze nog geen mensen in vaste dienst te nemen. Alle kantoren staan er al, dus iedere extra euro aan omzet betekent bijna een euro extra winst. Als het met de economie weer wat slechter gaat, gaan deze mensen er het eerste uit. Daarmee daalt de omzet en de winst van de uitzendbureaus weer.
Hoeveel concurrenten heeft de onderneming en hoe competitief is de markt? Als er makkelijk nieuwe concurrenten bij kunnen komen dan kan de winstgevendheid van het bedrijf sterk onder druk komen te staan. De beste bedrijven hebben eigenlijk geen concurrentie. Dit soort bedrijven kenmerkt zich door hoge marges en hoge winsten.
Waaraan herken je een winnend bedrijf?
- winnaars hebben een duidelijke strategie
- winnaars hebben een sterke positie binnen hun markt
- winnaars snijden agressief in de kosten
- winaars zijn niet werkzaam in kapitaalintensieve of cyclische bedrijfstakken
- winnaars hebben het belang van aandeelhouders bovenaan staan
- winnaars hebben goed management
Op lange termijn worden de koersen vooral bepaald door de winstontwikkeling van de bedrijven waarin je belegt. Op de grafiek hieronder zie je de karakteristieke winstontwikkeling van verschillende soorten aandelen.
- Groei-aandelen zijn aandelen van bedrijven die door hun sterke marktpositie en het goede management jaar na jaar een winstgroei van meer dan 10% kunnen laten zien.
- Normale aandelen laten een gemiddelde winstgroei zien van tussen de 0 en de 10%.
- Cyclische bedrijven laten een sterke fluctuatie in de winsten zien. Dit komt vooral omdat dit soort bedrijven hoge vaste kosten heeft.
- Start-up succes, zijn bedrijven die in het begin weinig winst of zelfs verlies maken, maar uiteindelijk zeer succesvol blijken te zijn.
- Start-up geen succes zijn bedrijven die erg veel op de succesvolle start-up bedrijven lijken, maar het uiteindelijk niet redden.
- Failliet. Dit soort bedrijven gaan vaak na een periode van sterk dalende resultaten failliet.
Zelf aan de slag als belegger? Hier begin je!
Volgende keer verder gaan?
Sla je voortgang op en onthoud waar je gebleven bent.
Maak een gratis account aan Ben je al lid? Log in