45% van de gescheiden vrouwen denkt dat de scheiding geen invloed heeft op hun pensioen en 25% heeft geen idee wat de mogelijke gevolgen zijn, zo blijkt uit recent onderzoek door Motivaction International, in opdracht van Stichting Pensioenregister.
En dat niet alleen: maar liefst 69% van de onderzochte vrouwen is helemaal niet bezig met het pensioen rondom de echtscheiding. Een gemiste kans, want wie geen goede afspraken maakt over de verdeling van het pensioen, kan tienduizenden euro's mislopen. Per jaar, welteverstaan. Zeven dure misverstanden op een rij.
1. Mijn ex heeft nergens recht op, want wij waren getrouwd op huwelijkse voorwaarden
Het pensioen is op te splitsen in een ouderdomspensioen en een nabestaandenpensioen (ook wel partnerpensioen genoemd). Beide pensioenen moeten na scheiding worden verdeeld. Overlijd je na je scheiding, dan krijgt je ex-partner een bijzonder nabestaandenpensioen uitgekeerd, mits dat op opbouwbasis was verzekerd (zie verderop).
Daarnaast heeft hij of zij recht op een deel van het ouderdomspensioen dat jij tijdens het huwelijk hebt opgebouwd. Spreek je niets af, dan gaat de helft van dit bedrag na jouw pensionering naar je ex.
Het maakt hierbij niet uit of je was getrouwd in gemeenschap van goederen of op huwelijkse voorwaarden, tenzij in je huwelijkse voorwaarden is vastgelegd dat je ex afziet van zijn/haar rechten.
Het is wel mogelijk om in het echtscheidingsconvenant andere afspraken te maken. Je kunt bijvoorbeeld een andere verdeling maken (bijvoorbeeld 40-60%), afzien van elkaars ouderdomspensioen of besluiten dat slechts één van beide pensioenen wordt verdeeld.
2. Ik houd mijn mond, dus mijn ex vist achter het net
Om na je pensionering het verdeelde pensioen rechtstreeks te kunnen uitkeren aan beide partijen, moet je de pensioenuitvoerder natuurlijk op de hoogte brengen van je scheiding. Dit dient binnen twee jaar te gebeuren.
Is deze termijn verstreken, dan ben je niet van de plicht ontslagen om de helft van je pensioen af te staan aan je ex-partner. Alleen moet hij of zij dan bij jou aankloppen in plaats van bij de pensioenuitvoerder. Dat betekent alleen maar extra rompslomp en vaak tussenkomst van advocaten en deurswaarders. Je kunt je scheiding dus maar beter op tijd melden.
3: Kleine pensioenen zijn niet zo interessant
De tijd dat het gebruikelijk was om 30 jaar voor dezelfde baas te werken is voorbij. Steeds meer werknemers bouwen diverse kleinere pensioentjes op bij verschillende pensioenuitvoerders. Deze worden bij een echtscheiding vaak buiten beschouwing gelaten, want er bestaat een wettelijke ondergrens voor uitbetaling door de pensioenuitvoerder. Pensioenen lager dan 467,89 euro worden niet automatisch verdeeld. Maar deze mogen (nog) wel worden afgekocht. Ook kan de waarde ervan worden gecompenseerd na de scheiding.
Deze grens geldt niet per huwelijk, maar per werkgever en per pensioenuitvoerder. Is je ex-partner vaak van baan veranderd, dan kan dit behoorlijk aantikken. Neem daarom ook kleine pensioenen mee in je echtscheidingsconvenant.
Lees ook: Kleine pensioenen mogen niet meer worden afgekocht
4: Ik heb altijd recht op een nabestaandenpensioen
Als degene die pensioen heeft opgebouwd overlijdt, wordt in principe het pensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd uitgekeerd aan de nabestaanden.
Maar of dat ook echt gebeurt hangt af van de pensioenregeling. Bij een nabestaandenpensioen op opbouwbasis is er een spaarpot opgebouwd, waaruit de uitkering wordt gefinancierd. Maar bij een nabestaandenpensioen op risicobasis vis je achter het net. Dit is een soort verzekering die alleen dekking biedt in het jaar waarin de premie is betaald.
5. ... en op ouderdomspensioen
Het is lastig om het ouderdomspensioen dat je ex-partner heeft opgebouwd mee te nemen in je financiële planning. Want als hij of zij overlijdt, stoppen de pensioenuitkeringen meteen. Jij als ex krijgt vanaf dat moment dus ook geen ouderdomspensioen meer. Dit probleem is er niet als je kiest voor conversie (zie verderop).
Het ziet er financieel wel gunstig uit als de ex-partner die niets heeft opgebouwd overlijdt: dan krijgt de ander weer recht op zijn volledig opgebouwde ouderdomspensioen. Tenzij is gekozen voor conversie.
6. Conversie is altijd voordeliger
Behalve het pensioen verdelen of afzien van je rechten, is er nog een derde optie: conversie. In dat geval wordt het deel van het pensioen waar je ex-partner recht op heeft losgekoppeld van jouw pensioen. De waarde hiervan wordt dan omgezet in één zelfstandig pensioenrecht voor je ex.
Een voordeel hiervan is dat de band tussen jullie definitief is verbroken. Bovendien ben je dan niet meer afhankelijk van de leeftijd of het overlijden van je ex-partner en kan ieder van beiden zelfstandige keuzes maken over het pensioen.
Daar staat - zoals hiervoor werd besproken - wel tegenover dat degene die het pensioen opbouwt zijn/haar deel niet terugkrijgt na het overlijden van de ex-partner.
In het algemeen valt niet te zeggen of conversie voordelig is of niet. Bespreek dit met een financieel adviseur.
7. Als ik hertrouw, heeft mijn ex pech
Als je hertrouwt, heeft je ex-partner nog steeds recht op een bijzonder nabestaandenpensioen. Dit bedrag wordt afgetrokken van het bedrag waarop je nieuwe partner recht heeft. Hij of zij krijgt dus minder uitgekeerd. Ben je bang dat je nieuwe partner na jouw dood niet goed verzorgd achterblijft, dan is het verstandig om extra te sparen of te beleggen.
Lees ook: Spaar als een gek en drie andere manieren om je pensioen aan te vullen