De vermogensrendementsheffing is al jaren een bron van ergernis. De Belastingdienst ging er tot en met vorig jaar van uit dat er over vermogen gemiddeld een voordeel - rente - werd behaald van 4%. Over dit veronderstelde rendement betaalde de vermogensbezitter 30% belasting.
Maar die 4% was een onrealistisch percentage in deze tijd van extreem lage spaarrentes. Dit systeem had al lang aangepast moeten worden. Weliswaar zijn de rendementen op de aandelenbeurzen de laatste jaren weer beter, maar vanwege de enorme beweeglijkheid van de koersen en de risico's van beleggen houden veel particulieren - óók degenen met veel vermogen - het bij sparen.
Lees ook: Hier vind je al onze artikelen over de vermogensbelasting
Nieuwe vermogensrendementsheffing
Vorig jaar is bij het belastingplan van 2016 al opgemerkt dat de vermogensrendementsheffing in 2017 zou veranderen. Na verschillende arresten van de Hoge Raad moest er wat gaan gebeuren. Nu is het zover. Wat is er veranderd?
Het tarief blijft 30% over een fictief rendement, maar dit fictieve rendement staat niet meer vast op 4%. In plaats daarvan zijn er drie vermogensstaffels gekomen, met bij iedere staffel een bijbehorend fictief rendement.
Ook is het vrijgestelde vermogen iets omhoog gegaan: van 24.437 naar 25.000 euro. Vermogens tot 75.000 euro betalen belasting over een fictief rendement van 2,9%. Tussen de 75.000 en de 975.000 euro over 4,7%, hoger dus dan de 4% van de afgelopen vijftien jaar. En vermogens boven de 975.000 euro gaan zelfs betalen over een fictief rendement van 5,5%.
Het nieuwe systeem sluit aan bij het gemiddelde vermogen per vermogensklasse en het gemiddelde vijfjaarsrendement van sparen en beleggen. Het gaat ervan uit dat als je meer vermogen hebt, je minder spaart en meer belegt.
Voor belastingplichtigen met een box 3-vermogen lager dan 245.000 euro levert de wijziging een belastingbesparing op. Belastingplichtigen met een hoger vermogen gaan juist meer belasting betalen.
Check ook: Kritiek op de nieuwe vermogensbelasting: vragen en antwoorden
Gedwongen om te beleggen
Persoonlijk vind ik deze wijziging geen vooruitgang. De nieuwe veronderstelde rendementen benaderen de werkelijkheid nauwelijks meer dan de oude 4%. Er is alleen een uitbreiding toegevoegd.
Als je veel vermogen bezit, niet op zoek bent naar zoveel mogelijk rendement en er niet voor kiest te gaan beleggen, word je tóch aangeslagen voor 5,5%. Op deze manier word je bijna gedwongen toch te gaan beleggen.
Ik moet nog zien of de Belasting daadwerkelijk meer belasting op vermogen binnenhaalt. De echte grote vermogens blijven toch wel buiten schot, omdat het rendabeler is geworden om juridische constructies op te zetten.
De wijziging zal het verplaatsen van vermogen uit box 3 naar constructies als bv's stimuleren. Een andere uitwijkroute kan zijn dat mensen met grotere vermogens meer gaan schenken aan hun kinderen. De wijziging lijkt ingegeven door het door links geroemde boek van Piketty. Zijn stelling is dat het rendement op vermogen hoger is bij grotere vermogens. Dit zou hoger belast moeten worden om vermogensongelijkheid tegen te gaan.
Vermogensbelasting: drie alternatieven
De aanpassing lijkt een tussenstap naar een nieuw stelsel. In de Miljoenennota meldde het kabinet dat het heeft verkend wanneer en onder welke voorwaarden het mogelijk is om een systeem te introduceren waarbij belasting geheven wordt over het werkelijke rendement op vermogen. Op basis van deze verkenning zijn drie varianten opgesteld, maar de uitwerking daarvan laat helaas nog even op zich wachten.
Lees ook: Een beter idee voor de vermogensrendementsheffing