Voor januari 2013 zijn er honderdduizenden hybride hypotheken afgesloten. Deze hypotheekvorm was zo interessant omdat aanstaande huizenkopers heel veel mogelijkheden hadden met zo'n hypotheek.
Bij een hybride hypotheek werd er een box 1-verzekering of -rekening (box 3 was ook mogelijk) verpand, waarbij de huizenbezitter de mogelijkheid had om te kunnen beleggen of sparen, of een combinatie van die twee. Het draaide allemaal om flexibiliteit bij deze hypotheekvorm.
Hieronder een korte opsomming van de mogelijkheden van een hybride hypotheek:
- beleggen en (of) sparen in box 1 of box 3
- tussentijds switchen van beleggen naar sparen en andersom
- hoge aanvangsstorting mogelijk en bijstorten binnen de bandbreedte
- maandpremies verhogen of verlagen
- beleggingsdepot
- risico kan apart verzekerd worden
Eigenlijk niet flexibel
Bovenstaande opsomming laat duidelijk zien dat er heel veel mogelijk was binnen een hybride hypotheek. Helaas blijkt weer eens achteraf dat deze flexibiliteit volledig verdwenen is.
En dan doel ik op de garantie-uitkering op de einddatum. Die is te vergelijken met de spaarhypotheek. Het is namelijk mogelijk om bij een hybride hypotheek 100% te kiezen voor sparen. De betaalde hypotheekrente wordt dan vergoed in de polis, waardoor de einduitkering gegarandeerd is.
Op het eerste gezicht lijkt er niets bijzonders aan de hand te zijn. Maar de Kennisgroep Verzekeringsproducten denkt hier anders over. Zij hebben in oktober 2016 namelijk een besluit gepubliceerd. Schrik niet, want dit besluit komt bijna vier jaar na dato: de regelgeving geldt namelijk vanaf 1 januari 2013.
Het volgende hebben zij gepubliceerd:
Omzetting van een hybride kapitaalverzekering box 3 of een hybride KEW met keuze voor 100% hypotheekrendement
In een aantal gevallen is bij een hybride kapitaalverzekering box 3 of een hybride KEW door de verzekeringnemer ervoor gekozen om de premies voor 100% te beleggen met een rendementspercentage dat is gekoppeld aan het te betalen hypotheekrentepercentage.
Op basis daarvan is dan bij gelijkblijvende rente een bepaald eindkapitaal bij in leven zijn op een bepaalde datum te berekenen. Is hierbij sprake van een gegarandeerd kapitaal dat de maatstaf vormt voor behoud van de eerbiedigende werking bij omzettingen?
In deze situatie zal op grond van de productvoorwaarden meestal geen sprake zijn van een gegarandeerd kapitaal bij leven als bedoeld voor de toepassing van de overgangsregimes.
De verzekeringnemer heeft enerzijds namelijk de mogelijkheid tussentijds te switchen naar een andere beleggingsvorm. Daarnaast ontbreekt bij deze hybride kapitaalverzekeringen meestal een zogenoemde premiemonitor zoals die gebruikelijk is bij de zogenoemde spaarhypotheken.
Een premiemonitor houdt de clausule in dat de premie automatisch wordt bijgesteld zodra het rendementspercentage – dus het hypotheekrentepercentage – wijzigt. Het ontbreken van die clausule brengt feitelijk mee dat er geen sprake is van een vaststaand – gegarandeerd – eindkapitaal bij leven.
Daardoor vormen bij omzetting van een hybride kapitaalverzekering in box 3 of een KEW als bedoeld in deze situatie, de premies de maatstaf voor de beoordeling of het overgangsregime behouden blijft.
Premiemonitor
Er moet dus sprake zijn van een premiemonitor. Een leuk woord... De premiemonitor zorgt ervoor dat de maandpremie mag worden aangepast. Ik verwijs altijd naar het koppelingseffect van een spaarhypotheek. Hoe hoger de betaalde hypotheekrente, hoe lager de spaarpremie.
Dit is ook logisch omdat de betaalde hypotheekrente wordt vergoed in de verpande spaarpolis. Indien dit niet wordt gedaan, ontstaat er een nare situatie als de hypotheekrente weer moet worden vastgezet en die flink lager is.
Ter verduidelijking een fictief rekenvoorbeeld:
- hybride hypotheek: 150.000 euro
- 100% garantie bij een hypotheekrente van 5% (rente tien jaar vast)
- maandpremie: 200 euro
- nieuwe hypotheekrente na rentevasteperiode: 2%
De nieuwe hypotheekrente wordt nu 2%. Om toch 150.000 euro gegarandeerd uitgekeerd te krijgen moet de spaarpremie van 200 euro flink verhoogd worden. Indien dit niet mogelijk is, doordat er geen premiemonitor in de polis zit, dan wordt de gegarandeerde einduitkering flink minder.
Niet onbelast
In mijn verhaal Hybride horrorhypotheek van 13 februari 2015 liet ik een rekenvoorbeeld zien dat echt niet leuk is. Het garantiekapitaal vermindert met meer dan 50.000 euro!
Om de verrassing nog groter te maken: ik was in 2015 niet op de hoogte van deze uitspraak van de Kennisgroep Verzekeringsproducten. Dat is ook logisch want dan was ik helderziend geweest.
Wat de Kennisgroep en dus ook het ministerie van Financiën vergeet is dat er vanaf 2013 tot op heden wel hybride polissen zijn aangepast door maatschappijen. Deze box 1-polissen hebben wellicht geen onbelaste uitkering meer.
Veel te laat
Ik hoef je niet te vertellen wat een huizenbezitter gaat doen als de fiscus bij hem op de stoep staat om even af te rekenen. Het woord is dan aan de rechter. Het is daarom onbegrijpelijk dat bijna vier jaar later de Kennisgroep met een antwoord komt over deze hybride hypotheken. Ze verschuilen zich dan ook nog achter een mooi woord - de premiemonitor.