Het blijft voorlopig mogelijk om studieschulden buiten de radar van hypotheekverstrekkers te houden. Maar verzwijgen kan wel heel vervelende consequenties hebben.
Vorige week stemde de Tweede Kamer tegen het kabinetsvoorstel om een schuldverklaring van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) in te voeren voor oud-studenten met een studieschuld. Door dat papiertje zouden hypotheekverstrekkers inzicht krijgen in de studieschuld van hun klanten.
Nu tasten ze nog in het duister. Bij de invoering van het leenstelsel is namelijk destijds afgesproken dat studieschulden niet zouden worden geregistreerd bij het BKR. De schuldverklaring zou die afspraak omzeilen, maar daar heeft de Tweede Kamer dus een stokje voor gestoken.
'Iedereen wordt getroffen'
Dat lijkt goed nieuws voor wie een huis wil kopen, want het blijft voorlopig mogelijk om een studieschuld buiten beeld te houden bij een hypotheekaanvraag. Maar de Hypotheekshop waarschuwt ervoor dat het Kamerbesluit averechtse gevolgen kan hebben voor iedereen die een hypotheek afsluit.
Afgestudeerden lopen het risico op betalingsproblemen omdat ze een te hoge schuldenlast krijgen. Maar ook huizenkopers zonder studieschuld kunnen worden getroffen als studieschulden massaal worden verzwegen. Omdat de risico's toenemen, kunnen hypotheekverstrekkers besluiten om de tarieven over de hele linie te verhogen.
Welke gevolgen heeft een studieschuld op mijn hypotheek?
Als je je studieschuld netjes opgeeft, kun je minder lenen. Je maandlasten zijn immers hoger, waardoor er minder financiële ruimte is voor een hypotheek.
Lees ook: Studieschuld maakt starters kansloos op woningmarkt
In welke mate de schuld drukt op de leencapaciteit hangt af van het stelsel waarin je studieschuld valt. Val je in het oude leenstelsel (tot 1 juli 2015), dan mag je er 15 jaar over doen om de lening terug te betalen en telt de studieschuld voor 0,75% mee in de weging van de maandelijkse hypotheeklasten. Dit houdt in dat dit bedrag in mindering wordt gebracht op de maximale woonlasten.
Heb je bijvoorbeeld een studieschuld van 14.000 euro (de gemiddelde studieschuld in Nederland), dan betaal je 105 euro per maand terug aan DUO (0,75% van 14.000 euro). De maximale woonlasten dalen hierdoor met 1.260 euro per jaar.
Omdat in de praktijk het maximale hypotheekbedrag dat je misloopt ongeveer dubbel zo hoog is als je studieschuld, kun je dus bijna 30.000 euro minder lenen dan wanneer je geen studieschuld zou hebben.
Val je in het nieuwe leenstelsel, dan telt je studieschuld voor 0,45% mee in de maximale woonlast per jaar. Dit percentage is lager, omdat je er maar liefst 35 jaar over mag doen om de studieschuld af te lossen. De maximale woonlasten voor een hypotheek zijn dan op jaarbasis 540 euro lager dan wanneer je geen studieschuld zou hebben.
Studieschulden drukken hiermee minder zwaar op het maximale hypotheekbedrag dan consumptieve leningen: hiervoor geldt namelijk een weging van 2%.
Wat zijn de consequenties als ik de schuld verzwijg?
De schuld verzwijgen kan verleidelijk zijn, omdat je meer kunt lenen. Maar je kunt hierdoor wel in grote problemen komen.
1. Betalingsproblemen
Zo loop je het risico dat je meer leent dan eigenlijk verantwoord is. Zolang je de hypotheek kunt betalen, is er niet zoveel aan de hand. Maar loopt je inkomen terug, omdat je bijvoorbeeld werkloos wordt, dan loop je het risico dat het water aan je lippen komt. Van de bank hoef je ook weinig coulance te verwachten als deze erachter komt dat je de studieschuld hebt verzwegen.
2. Geen uitkering NHG
Sluit je een hypotheek af met Nationale Hypotheek Garantie (NHG), dan wordt een eventuele restschuld kwijtgescholden als je je huis noodgedwongen moet verkopen omdat je bijvoorbeeld vanwege een echtscheiding of baanverlies de lasten niet meer kan betalen.
Blijkt achteraf dat je de schuld hebt verzwegen, dan zul je die restschuld zelf moeten ophoesten. Een van de voorwaarden om bij te springen is dat je te goeder trouw bent geweest. Hiervan is geen sprake als je een schuld bewust hebt verzwegen.
3. Geen hypotheek
Er is ook een kans dat de hypotheekverstrekker er tijdens de aanvraag achterkomt dat je een studieschuld hebt verzwegen. Dit kan boven water komen via bankafschriften of je belastingaangifte. Je loopt dan het risico dat de bank niet meer met je in zee wil, omdat het vertrouwen ontbreekt.
Wat kan ik het best doen?
Je studieschuld eerlijk opgeven is dus eigenlijk een must, als je je niet in de vingers wil snijden. Maar er zijn wel maatregelen die je kunt nemen om de gevolgen zo beperkt mogelijk te houden.
1. Los extra af
De hypotheekverstrekker gaat bij het berekenen van het maximale leenbedrag uit van de oorspronkelijke studieschuld. Reguliere maandelijkse aflossingen worden hierop niet in mindering gebracht, want het bedrag dat je maandelijks moet aflossen blijft hetzelfde. Heb je van een studieschuld van 14.000 euro al 9.000 euro afgelost, dan rekent de hypotheekverstrekker dus nog steeds met een schuld van 14.000 euro.
Maar los je 3.000 euro extra af, dan kan de hypotheekverstrekker wel rekenen met een lager bedrag (in dit geval 11.000 euro). Het kan daarom gunstig zijn om extra af te lossen met eigen spaargeld of een schenking van je ouders.
... tenzij...
Bedenk wel dat de rente over een studieschuld een stuk lager is dan over andere leningen en dat het de vraag is of extra aflossen voor jou per saldo voordelig uitpakt. Laat dit dus goed doorrekenen voor je een beslissing neemt.
Houd er bovendien rekening mee dat sommige hypotheekverstrekkers extra aflossingen niet in mindering brengen. Ze zijn hier namelijk niet toe verplicht.
Voorkomen is beter dan genezen
Verder is het natuurlijk slim om te voorkomen dat je een te grote schuld opbouwt. Ga je studeren, kijk dan of je ouders kunnen bijspringen. Ook kun je overwegen om te sparen met je DUO-lening. Wat hierbij komt kijken lees je in dit artikel.
Lees ook: Hoe voorkom ik dat mijn kind bezwijkt onder een studieschuld?