Politiek Den Haag is al jaren bezig om de hypotheekrenteaftrek definitief af te gaan schaffen. Natuurlijk wordt dit niet (altijd) hardop geroepen in Den Haag.
Geen enkele politieke partij zal dit ook in zijn programma opnemen omdat zij weten dat dit veel kiezers gaat kosten. Op het ogenblik is globaal 65% - 70% van de woningen in Nederland een koopwoning.
Check: NHG premie in 2019 verlaagd
Heel wat wijzigingen
Als ik even terug kijk dan kan ik niet anders concluderen dat er vanaf 2001 al heel wat wijzigingen zijn doorgevoerd.
- Dertig jaar renteaftrek voor iedere huizenbezitter vanaf 1-1-2001.
- Invoering van de bijleenregeling vanaf 1-1-2004.
- Invoering gedragscode per 1-1-2007 (vaste woonquotes, toetsrente naar tien jaar).
- Invoering van het banksparen vanaf 1-1-2008.
- Maximale aflossingsvrije hypotheek 50% van de waarde van de woning vanaf 1-8-2011 (nieuwe gedragscode hypothecaire financieringen).
- Vervallen van de goedkoperwonenregeling vanaf 1-1-2010.
- Invoering BGFO 2 vanaf 1-1-2010 (verbod bonusprovisie, provisie moet passend zijn).
- Invoering van de verplichte aflossing voor starters vanaf 1-1-2013.
- Beperking van de kosten koper naar 5% vanaf 2013, dit percentage wordt verder afgebouwd de komende jaren naar 0%.
- Per 1-1-2014 een verder beperking van de renteaftrek met 0,5% per jaar voor de hoge inkomens. De renteaftrek is nog 51,5% (was 52%) in 2014.
- Afschaffing van diverse subsidies voor starters vanaf 1-1-2013.
- Beperking van lopende box 1-polissen en rekeningen voor doorstromers vanaf 1-1-2013.
- Fiscaliteit vanaf 1-1-2013 wordt zeer ingewikkeld doordat er twee groepen ontstaan (starters en doorstromers).
- Afschaffing provisie (adviseurs moeten op factuur gaan werken).
- Studiefinanciering wordt als lening beoordeeld.
- Blokhypotheek zit vanaf 2014 in de NHG-regels, maar welke bank biedt die al aan?
- Nieuwe NHG-regels met betrekking tot het toetsen van de maximale hypotheek bij scheiding (werkelijke last toets).
- De hypotheekrenteaftrek wordt vanaf 2020 in stapjes verlaagd naar 36,9%.
- Verlaging van het Eigen Woning Forfait naar 0,65% (is nu 0,75%).
- Afschaffen van de Wet Hillen in 30 jaar.
Ik weet zeker dat ik nog enkele wijzigingen ben vergeten. Een politieke partij zal nooit in zijn programma opnemen dat zij de hypotheekrenteaftrek volledig willen afschaffen, dan verliezen ze teveel stemmen. Daarom worden er beperkte maatregelen voorgesteld die de grootste groep van de huizenbezitters het minst zullen treffen.
Kleine wijzigingen, groot effect
Een voorbeeld is de hypotheekrenteaftrek vanaf 350.000 euro (of een ander bedrag) af te schaffen. In Den Haag is al lang besloten dat de hypotheekrente volledig wordt afgeschaft. Om dit op een nette manier te kunnen doen, moeten er maatregelen worden doorgevoerd die iedere keer een kleine beperking van de renteaftrek opleveren.
De huizenbezitters zullen nu niet klagen daar het vaak om een paar euro per maand gaat. Echter iedere wijziging bij elkaar opgeteld wordt een leuk bedrag per maand. Hierbij heeft Den Haag nog het geluk dat de hypotheekrente al jaren laag is.
Door de verplichte aflossing van de hypotheek voor starters in te voeren vanaf 1 januari 2013 blijkt in werkelijkheid dat deze starters globaal 22 jaar renteaftrek kunnen genieten. Dit heeft te maken met de bijtelling van het Eigen Woning Forfait die weer afhankelijk is van de hoogte van de WOZ waarde.
Aangezien de WOZ waarde de afgelopen jaren iedere keer is verhoogd en het percentage van het EWF (bijna) niet is verlaagd, worden de netto maandlasten van een huizenbezitter automatisch hoger. Dit merken zij pas als de IB-aangifte wordt ingevuld.
Een mooi voorbeeld is het percentage van de renteaftrek. Deze wordt in stapjes verlaagd naar 37,05% in 2023 (In 2020 naar 46%, in 2021 naar 43%, in 2022 naar 40%). De verlaging van het percentage EWF is echter niet bekend. Deze is heel toevallig in 2019 verlaagd naar 0,65% (was 0,70%).
Huizenbezitter heeft niets te vertellen
Wie goed leest, zal direct concluderen dat het renteaftrekpercentage meer daalt dan het EWF-percentage. Het gevolg is dat de huizenbezitter meer per maand moet gaan betalen. Anders gezegd: maandelijks minder terug krijgt van de fiscus. Aan de andere kant wordt de huizenbezitter wel gecompenseerd door minder belasting te betalen over zijn inkomen.
Een huizenbezitter heeft niets te vertellen. Politiek Den Haag neemt deze groep gewoon in de maling. Ik ben half 2012 wel eens uitgenodigd door het Ministerie van Financiën. Een praat groepje met kenners van de markt om te overleggen of de verplichte aflossing van de hypotheek per 1 januari 2013 wel zo verstandig was. Na een uurtje toen iedereen aan het woord was geweest, kregen wij te horen dat de verplichte aflossing gewoon werd doorgevoerd daar Brussel dit had geëist.
Check: Huizenmarkt op slot
Wij waren dus voor niets uitgenodigd om over dit onderwerp onze mening te geven. Het leuke was dat Nederland nog moest stemmen en dat politieke partijen in de media niets verkondigde over de verplichte aflossing. Deze werd pas eind 2012 doorgevoerd terwijl dit een half jaar eerder al bekend was in Den Haag.
Zelfde probleem
Hetzelfde is nu weer aan de hand. In Belastingdienst weet het niet meer blijkt dat het Ministerie van Financiën vanaf 2013 geen duidelijkheid wil geven over en bepaalde groep huizenbezitters.
In januari 2017 hebben zij een noodverband aangelegd om het Goedkeurend Besluit te introduceren. Dit Besluit is geïntroduceerd om huizenbezitters op het eerste gezicht te helpen met meer duidelijk over de duur van de renteaftrek. In werkelijkheid wordt er niet verkondigd dat een starter met het goedkeuren van dit besluit minder renteaftrek heeft in de toekomst.
Bovendien geeft het Ministerie van Financiën geen 100% duidelijkheid hoe het precies zit met de berekening van de renteaftrek met daarbij de juiste hypotheekbedragen. Dit kunnen zij wel doen, maar de fiscus die alles moet uitvoeren kan het niet bijhouden. De materie is te ingewikkeld geworden, waardoor de fiscus deze zelfs handmatig moet verwerken bij schenkingen.
Wanneer afgeschaft?
De hypotheekrenteaftrek wordt afgeschaft, maar dit gaat (waarschijnlijk) nog wat jaartjes duren. Ik verwacht dat de aftrek rond 2030 in de prullenbak gaat. Ik ben dan ook benieuwd wat Den Haag vanaf 2020 gaat verzinnen als het belastingtarief 36,90% moet zijn.
Een verdere verlaging naar 30% lijkt mij dan een volgende stap. Hierbij natuurlijk als goedmakertje een verder verlagen van het percentage van het EWF.
Alle artikelen van Jos Koets