Eén op de drie nalatenschappen eindigt in een conflict. Hoe kun je problemen voorkomen? Deel 2 van een korte serie over veel voorkomende misverstanden over de erfenis.
Het overlijden van een dierbare zorgt al voor veel verdriet. Maar de ellende wordt nóg groter als er onderling geruzie ontstaat over de afwikkeling van de erfenis.
Helaas eindigt één op de drie nalatenschappen in een conflict. "Dat is zonde, want met een zorgvuldige afwikkeling kan veel ellende worden voorkomen", zeggen Raymond Mars (mediator) en Henriëtte Kramer-Janssen (notarieel jurist). Zij zijn beiden verbonden aan de Stichting RegisterExecuteur, een organisatie van financieel en juridisch adviseurs die zijn gespecialiseerd is in de afwikkeling van nalatenschappen.
Drie veel voorkomende misverstanden
In een driedelige serie sommen zij drie misverstanden over de erfenis op, die zij in de praktijk vaak tegenkomen.
In het eerste deel vertelden ze hoe je familie verscheurd kan raken omdat belangrijke zaken, zoals een schenking, niet vóór het overlijden zijn vastgelegd.
In deel 2 leggen ze uit wat de consequenties zijn als je na het overlijden van je eerste ouder verzuimt om het erfdeel vast te stellen.
Lees ook: Zo verklein je de kans dat je familie ruzie krijgt over de erfenis
Tegoedbon
Als je moeder als eerste ouder overlijdt, krijg je jouw erfdeel niet direct in handen, maar ontvang je een vordering op je vader: een soort tegoedbon. Pas nadat ook hij is overleden, krijg je dat bedrag in handen.
Veel erfgenamen vergeten echter om de waarde van het erfdeel na het overlijden van de eerste ouder vast te stellen. Dat leidt vaak tot problemen bij de verdeling van de erfenis.
Dat ondervond een man die de erfenis wilde afwikkelen van zijn vader, die in 1999 was overleden en drie zonen had uit twee verschillende relaties. Na de dood van vader bleef zijn stiefmoeder (de tweede vrouw van zijn vader) in het huis wonen, dat op dat moment een woz-waarde had van 210.000 gulden (omgerekend 95.000 euro). Toen zij negentien jaar later overleed, was de waarde van het huis gestegen naar 300.000 euro.
Erfenis veel lager dan verwacht
De man dacht dat hij 50.000 euro zou ontvangen: een zesde van de huidige woz-waarde. Maar tot zijn verbijstering deelde de notaris hem mee dat hij slechts 16.000 euro zou ontvangen: de waarde van zijn erfdeel toen zijn vader overleed.
Zijn halfbroers profiteerden wel mee van de waardestijging van het huis, omdat zij van hun moeder erfden.
Leg waarde nalatenschap vast
"Deze verrassing had hij kunnen voorkomen als hij na het overlijden van zijn vader een onderhandse vaststellingsovereenkomst had opgesteld. Dat is een document waarin de waarde van de nalatenschap is vastgelegd", zegt Mars. "Dan had deze man meteen geweten waar hij aan toe was."
Ook voor de erfbelasting is het van belang om de waarde van de zogeheten eerste verkrijging vast te stellen. Omdat dit deel pas wordt uitgekeerd na het overlijden van de langstlevende, mag hierop een fiscale korting worden toegepast die afhankelijk is van de leeftijd van de langstlevende op het moment van overlijden van de eerst stervende.
Hoe jonger de langstlevende is op het moment van overlijden van de eerst stervende, hoe hoger de korting. "Vaak wordt dit vergeten en betalen erfgenamen dus te veel erfbelasting", aldus Mars.
Verzamel bewijsmateriaal
Hij heeft nog wel een aanvullende tip: zorg er wel voor dat je de cijfers goed kunt onderbouwen, met bijvoorbeeld bankafschriften en de woz-beschikking. Zo voorkom je problemen met de fiscus.
Check ook: Testament en vermogen: Tien belangrijke vragen