Eén op de drie nalatenschappen eindigt in een conflict. Hoe kun je problemen voorkomen? In een korte serie bespreken we drie veel voorkomende misverstanden over de erfenis.
Een vader schonk in 2001 aan zijn ene dochter 50.000 euro en drie jaar later hetzelfde bedrag aan zijn andere dochter. Hij dacht beide dochters gelijk te bedelen, maar later bleek dat de schenkingen heel verschillend uitpakten.
De eerste schenking viel nog onder het oude erfrecht, waarbij schenkingen aan kinderen verplicht in mindering moesten worden gebracht op de latere erfenis: inbrengen genoemd. Onder die inbrengplicht kon destijds alleen worden uitgekomen als dat in het testament of bij de schenking expliciet was vastgelegd. Maar dat hadden de ouders nagelaten.
Lees ook: Zes redenen om je testament te veranderen
Scheve gezichten
De tweede schenking viel onder de nieuwe regels, waarbij de verplichting tot inbreng was vervallen.
Omdat de vader niets had vastgelegd, moest na zijn overlijden de ene dochter 50.000 euro in mindering brengen op de erfenis en de andere niets. Dat leidde uiteraard tot scheve gezichten.
Zo'n conflict over de erfenis is helaas verre van uniek. Raymond Mars (mediator) en Henriëtte Kramer-Janssen (notarieel jurist) lopen er vrijwel dagelijks tegenaan. Zij zijn beiden verbonden aan de Stichting RegisterExecuteur, een organisatie van financieel en juridisch adviseurs die zijn gespecialiseerd is in de afwikkeling van nalatenschappen.
"De afwikkeling van een erfenis wordt vaak onderschat", meent Mars. "In een op de drie gevallen ontaardt het in een conflict tussen de nabestaanden. Dat is zonde, want met een zorgvuldige afwikkeling kan veel leed worden voorkomen."
In een driedelige serie laten we drie veel voorkomende misverstanden de revue passeren. In het eerste deel: hoe je familie verscheurd kan raken omdat belangrijke zaken, zoals een schenking, niet vóór het overlijden zijn vastgelegd.
Leg alles vast
Of het nu gaat om een schenking of een onderhandse lening; tussen erfgenamen kunnen allerlei financiële transacties plaatsvinden. "Het is belangrijk om deze goed vast te leggen, om problemen te voorkomen", adviseert Kramer-Janssen. "Anders valt achteraf niet meer te bewijzen wat destijds de bedoeling was."
Dat ondervond een vrouw aan wie in 2010 een bedrag door haar ouders was overgemaakt, met als omschrijving: 'voor aflossing hypotheek'. Na de dood van haar ouders ontstond er een geschil tussen de vrouw en haar broer: was hier nu sprake van een schenking die geen gevolgen zou hebben voor de nalatenschap of een lening die terugbetaald moest worden? "Zodra de rechter wordt betrokken in erfrechtzaken, is het doorgaans gedaan met de familierelatie", zegt Mars.
...Zoals een schenking
Ook een schenking van ouders aan hun twee kinderen leidde tot een conflict bij de afwikkeling van de erfenis. De ene zoon had in 2002 een auto gekregen ter waarde van 10.000 euro en de andere kreeg hetzelfde bedrag in contanten.
Omdat de ouders destijds hadden verzuimd om de waarde van de auto bij de schenking vast te leggen, werd de auto ingebracht tegen de dagwaarde: 100 euro. De schenking aan de andere zoon daarentegen werd voor het volle pond ingebracht, waardoor hij veel geld misliep.
"Leg de waarde van een schenking meteen vast. Of geef aan beide kinderen een geldbedrag, waarmee ze zelf een auto kunnen kopen", adviseert Kramer Janssen dan ook.
Check ook: Ik heb mijn kind een auto gegeven. Moet er schenkbelasting worden betaald?