Halverwege 2017 waarschuwde de Autoriteit Financiële Markten al dat crowdfundingprojecten snel worden volgeschreven. Platformen hebben actie ondernomen, maar dit is nog niet voldoende.
Nu raken ook bij kleinere platformen projecten steeds vaker snel volgeschreven. Een oplossing hiervoor is niet zo gemakkelijk te vinden.
Meer: Crowdfunding via Facebook – zo werkt dat
Toegenomen populariteit
De toegenomen populariteit van crowdfunding heeft grote gevolgen voor de tijd waarbinnen projecten worden volgeschreven, zo constateerde de AFM vorig jaar. De toezichthouder schreef dit toe aan schaarste in de crowdfundingmarkt.
Er werd geconstateerd dat in de periode 2015 en 2016 96% van de projecten binnen 24 uur volgeschreven werden. De gemiddelde tijd waarin investeerders konden instappen daalde zelfs naar enkele uren, ongeacht de risicoklasse.
“Deze ontwikkeling brengt met zich mee dat investeerders zeer snel impactvolle financiële beslissingen moeten nemen [en] dit baart de AFM zorgen”, aldus de waakhond. Er kwam een nieuw voorschrift: alle projectinformatie moet 48 uur vooraf aan de openstelling van de inschrijving voor alle investeerders op het platform beschikbaar zijn.
Of in andere woorden: er is een vooraankondiging en 48 uur later kunnen crowdfunders pas investeren. De gedachte daarachter is dat investeerders langer de tijd hebben om het prospectus van het project te lezen en zo tot een weloverwogen keuze kunnen komen. Maar of dit nieuwe voorschrift nou zo effectief is, daar zijn de meningen over verdeeld.
Meer vraag dan aanbod
Om te beginnen is het evenwel positief te noemen dat veel platformen dit initiatief hebben omarmt, zo constateert Crowdfundmarkt. Volgens oprichter Frank van der Linden van Crowdfundmarkt doen “alle grote platformen” sinds december mee. “Ik vind dit een goede ontwikkeling en het voorschrift geeft crowdfunders langer de tijd om een afweging te maken”, aldus Van der Linden.
Of projecten minder snel volgeschreven raken, dat kon de oprichter van Crowdfundmarkt niet vertellen. “Sommige projecten hebben misschien iets meer moeite om vol te raken, omdat investeerders meer tijd hebben om na te denken en daardoor kritischer worden. Maar het is moeilijk om te zeggen hoeveel projecten daadwerkelijk minder snel volgeschreven raken”, aldus Van der Linden, die stelde dat er over het algemeen nog steeds meer vraag dan aanbod is.
Hoe snel het aantal crowdfunders stijgt in verhouding tot de vraag kon Crowdfundmarkt niet vertellen. De Nederlandse crowdfundingmarkt groeit in omvang in ieder geval nog flink. Fundwijzer stelde op basis van eigen cijfers dat de markt groeide van 150 miljoen in 2016 tot 175 miljoen euro afgelopen jaar.
Lees ook: Zo werkt crowdfunding (en hier moet je opletten om niet de mist in te gaan)
Kritiek
Hoewel crowdfunders in theorie meer tijd hebben om een propositie door te spitten, is er ook kritiek op het 48-uursvoorschrift. “De 48-urige wachttijd werkt niet. Niemand zit daarop te wachten”, zo stelt crowdfundingdeskundige Ronald Kleverlaan. “Er is mogelijk iets meer realiteitszin onder crowdfunders, maar goede projecten raken nog steeds erg snel vol.”
Kleverlaan vraagt zich af voor wiens bescherming het voorschrift is bedoeld, die van de ondernemer of die van de investeerder? “Een investeerder wordt geacht veel te spreiden, maar voor honderd euro ga je niet iedere keer een prospectus van voor naar achter doorlopen.”
En andersom geldt hetzelfde: de ondernemer kijkt niet of de crowdfunder als investeerder wel past bij de visie van de ondernemer, omdat de bedragen te klein te zijn. Dit is waar het oorspronkelijke idee van crowdfunding een beetje verdwijnt, zo is Kleverlaan van mening.
Dat was namelijk het idee dat crowdfunders een steentje willen bijdragen aan het bedrijf en dat de ondernemer hun adviezen gebruiken. Nu lijkt de ondernemer alleen kapitaal te zoeken en de investeerder rendement. “Het is een puur financiële relatie”, aldus Kleverlaan.
Nog steeds snel vol
Investeerders die op zoek zijn naar rendement lijken de extra tijd dus in de praktijk niet echt aan te grijpen om de beleggingspropositie door te spitten. “Er is een illusie dat beleggers altijd uitgebreid onderzoek doen, maar in de praktijk gebeurt dit niet als een investeerder zijn investering moet spreiden over een vijftigtal projecten. Dat is gewoonweg niet haalbaar”, aldus Kleverlaan.
De conclusie is dus dat projecten alsnog snel vol raken. “Als het project na 48-uur live gaat, dan is een crowdfunder in veel gevallen nog steeds gedwongen om op dat tijdstip klaar te zitten”, aldus Van der Linden. “Bij grote platformen als Collin Crowdfund zijn projecten vaak alsnog binnen 10 tot 15 minuten vol.”
Ook bij kleinere platformen gebeurt het steeds vaker dat projecten al binnen tientallen minuten vol zijn. Dat merkt ook crowdfundingplatform Capital Circle. “De doorlooptijd is bij ons platform wel korter geworden. De laatste maanden raken veel projecten snel volgeschreven”, zegt topman Cor de Graaff van Capital Circle. De Graaff stelt dat crowdfunders er eerder bij moeten zijn. “Voor ons is dat een compliment, maar het is natuurlijk jammer dat sommige investeerders kansen mislopen.”
Meer: Dit kun je doen als het misgaat met crowdfunding
Blind vertrouwen
Het platform werkt al sinds de oprichting met een vooraankondiging en merkt dan ook geen verschil of crowdfunders kritischer zijn geworden sinds het 48-uurs voorschrift. Volgens De Graaff worden nieuwsbrieven met de vooraankondigingen evenwel goed gelezen en krijgt het platform meer dan voorheen vragen over projecten.
“We kunnen niet helemaal controleren of de 48-uur daadwerkelijk wordt gebruikt door crowdfunders om zich te verdiepen in een project, maar de nieuwsbrieven worden wel steeds meer gelezen”, aldus De Graaff, die stelt dat er vaak zelfs sprake is van 72-uur bedenktijd in verband met het weekend.
De topman ziet dat een bepaalde groep investeerders “zeker” vertrouwt op de due dilligence van het crowdfundingplatform en instapt zonder zelf onderzoek te doen. “Er bestaat kuddegedrag en dat is niet handig. Wij proberen investeerders daarvoor te waarschuwen en te informeren.”
Een mogelijke oplossing?
Een oplossing voor het snel vollopen van projecten dient zich nog niet echt aan. Wel ziet Kleverlaan wat in een fondsvorm voor crowdfunding. “De crowd stapt dan in een fonds dat vervolgens investeert in meerdere projecten”, vertelt Kleverlaan.
De Graaff van Capital Circle ziet daar eveneens wat in, ook omdat crowdfunding steeds vaker professionele partijen als vermogensbeheerders aantrekt. Om een verdere professionaliseringsslag te maken heeft Capital Circle een aanvraag lopen om als beleggingsonderneming aangemerkt te worden.
Meer: Vijf misverstanden over crowdfunding