In de rubriek What the...finance nemen we iedere week een wetenswaardig financieel begrip, afkomstig van De Financiële Begrippenlijst (dfbonline.nl), onder de loep. Vandaag: de centrale bank.
Een centrale bank is een instituut dat munten van een land of groep landen beheert en daarnaast de geldvoorraad (het geld dat in omloop is) controleert. In Nederland is De Nederlandsche Bank bijvoorbeeld een centrale bank en in de Verenigde Staten is dat de Federal Reserve. Europa heeft in de Europese Centrale Bank (ECB) eveneens een centrale bank.
Het hoofddoel van veel centrale banken is om een monetaire en financiële stabiliteit te bevorderen en zij hebben daar verschillende instrumenten voor. Zo kan de centrale bank besluiten om de rente te verhogen of te verlagen. Door de rente te verlagen hoopt een centrale bank dat er meer vraag naar krediet komt, hetgeen waarschijnlijk weer tot een hogere economische groei leidt en de inflatie aanwakkert.
Waarschijnlijk heb je de naam Mario Draghi wel eens voorbij zien komen in het nieuws. Hij is momenteel de voorzitter van de Europese Centrale Bank. Hij communiceert vaak de belangrijke beslissingen van de ECB, dus beleggers zitten vaak met smart te wachten tot hij weer een toespraak geeft.
Meer What the... finance vind je hier!
Geld creëren
Ook kan een centrale bank als het ware geld creëren door middel van kwantitatieve verruiming. Dat hangt eveneens samen met het beheersen van de rente. Zo startte de ECB in maart 2015 met het opkopen van effecten, zoals obligaties, van banken. Hierdoor stijgen de prijzen van deze obligaties en daarmee wordt als het ware geld gecreëerd.
Als gevolg dalen rentes en worden leningen goedkoper, waardoor bedrijven en consumenten meer kunnen lenen en minder betalen voor hun schulden. Hierdoor is er weer meer geld voor consumentenbestedingen of bedrijfsinvesteringen en dat ondersteunt weer een economische groei en de werkgelegenheid.
Dus concreet: banken als ING of Rabobank kunnen naar een centrale bank om geld te lenen, meestal voor een korte termijn, waarbij obligaties met een bepaalde waarde als onderpand dienen. Zo heeft een centrale bank een bepaalde garantie dat het geld terugbetaald wordt. Overigens kun je als individu niet naar een centrale bank rennen om een rekening te openen of een lening aan te vragen.
Check: Waarom het zo belangrijk is om te beleggen
Andere taken
Centrale banken kunnen naast het monetaire beleid een breed scala aan taken hebben. Ze geven meestal bankbiljetten en munten uit en zorgen vaak voor de goede werking van betalingssystemen voor banken of het beheren van buitenlandse reserves. Ook spelen zij een rol in het informeren van het publiek over de economie.
Veel centrale banken dragen bovendien een steentje bij aan de stabiliteit van het financiële systeem door toezicht te houden op commerciële banken, om ervoor te zorgen dat de kredietverstrekkers niet te veel risico’s nemen.
Verder is het realiseren van winst, in tegenstelling tot commerciële banken, geen hoofddoel van een centrale bank.
Lees ook: Meer rendement = meer risico. Altijd.