Iedereen gaat erop vooruit. Dat is in ieder geval de politieke boodschap van Prinsjesdag. Natuurlijk is dat niet het hele verhaal. Zo verdwijnt er vrij onverwacht een belangrijk fiscaal voordeel voor eigenaren van rijksmonumenten.
Er zijn verschillende soorten monumenten: beschermde dorps- of stadsgezichten, mobiel erfgoed en vastgoed. Ik beperk me nu even tot vastgoed.
De gemeente, de provincie en het rijk kunnen gebouwen aanwijzen als monument. En op wereldwijd niveau wijst de UNESCO onroerend goed tot werelderfgoed aan. De molens van Kinderdijk en de Van Nellefabriek in Rotterdam staan bijvoorbeeld op de Werelderfgoedlijst.
Lees ook: Alles over Prinsjesdag 2016
Voordelen en regelingen bij monumenten
Elk monument heeft recht op diverse voordelen en regelingen. Voor bezitters van gemeentelijke monumenten maakt het nogal wat uit in welke gemeente hun vastgoed staat.
De ene gemeente kan bijvoorbeeld grif laagrentende leningen verstrekken, terwijl een naburige gemeente daar niets mee doet. Op provinciaal niveau bieden alleen Noord-Holland en Drenthe regelingen voor monumentenbezitters.
Voor bezitters van rijksmonumenten zijn er laagrentende leningen. Je kunt voor een restauratie bijvoorbeeld een monumentenhypotheek afsluiten tegen een zeer lage rente. Ook zijn er subsidies voor herbestemming, renovatie en instandhouding van het monument.
Deze subsidies worden overigens niet onbeperkt verstrekt. Er is een potje en als dat leeg is, is het leeg. Eigenaren van particuliere rijksmonumenten kúnnen dus onderhoudssubsidie aanvragen, maar hebben niet per se zekerheid dat ze die ook krijgen.
Onderhoudskosten niet langer aftrekbaar
Wat wel altijd zeker was: de fiscale voordelen. Onderhoudskosten waren bijvoorbeeld voor het grootste deel aftrekbaar.
Waren. Want sinds Prinsjesdag 2016 is - vrij onverwacht - bekend dat de fiscale aftrek van onderhoud aan rijksmonumenten per 1 januari 2017 stopt. De reden hiervoor is dat de regeling lastig controleerbaar en erg foutgevoelig is. Regelmatig moet de Belastingdienst correcties uitvoeren vanwege verkeerd gebruik.
Check ook: Prinsjesdag: de fiscale wijzigingen
Overgangsregeling belastingaftrek
Er is tot eind 2018 gelukkig wel een overgangsregeling. De minister heeft beloofd dat eigenaren die voor 1 januari 2017 een "onomkeerbare financiële verplichting" zijn aangegaan niet gedupeerd mogen worden.
Hoe zo'n verplichting er concreet uit moet zien is nog niet vastgesteld, maar waarschijnlijk is dat zoiets als een getekende overeenkomst met een aannemer.
Wie eigenaar is van een rijksmonument en de komende tijd onderhoudskosten verwacht, doet er dus verstandig aan nog dit jaar zo'n "onomkeerbare verplichting" aan te gaan om zo in elk geval nog te kunnen profiteren van de overgangsregeling. Alles is beter dan het gehele bedrag zelf te moeten ophoesten.
Onderhoud uit- of afstellen
Ik vind het erg jammer en onwenselijk dat er voor monumenten dit soort beperkingen zijn. Monumentaal erfgoed is bijzonder en van ons allemaal. Het maakt onderdeel uit van de geschiedenis van ons land.
Behoud is daarom van groot belang en ik vind dat de verantwoordelijkheid voor dat behoud niet slechts bij de particuliere bezitter ligt. Die is straks geneigd tot uit- of afstel van onderhoud en dat komt onze monumenten natuurlijk niet ten goede.
Lees ook: Beleggen in vastgoed kan lonen! Hier moet je op letten.