Op de kosten letten is bij beleggen heel verstandig, omdat er grote verschillen tussen de dienstverleners bestaan. Net als bij abonnementen voor mobiele telefoons zijn tarieven veelal slecht te vergelijken. Er zijn vaste kosten en percentages én er zijn zichtbare en onzichtbare kosten. Lastige materie. Ruwweg kent beleggen drie soorten kosten:
- Kosten van de dienstverlener
- Kosten van de transactie (slippage)
- Kosten van de beleggingen zelf
De kosten van de dienstverlener hangen af van de wijze van beleggen en bij wie je het doet. Doe je het zelf via een online broker, beleg je zelf met advies of neemt een vermogensbeheerder het meeste werk uit handen?
Lees ook: Zelf beleggen of laten beleggen: wat past bij jou?
Doe-het-zelvers krijgen te maken met transactiekosten en bewaarloon. Daarnaast kan sprake zijn van kosten rondom dividenden en rentebetalingen, vaste regelkosten, kosten van uitoefening van opties, correspondentkosten en dergelijke.
Bij beleggen met advies komen deze kosten ook voor. Daarnaast wordt opslag - vast of een percentage - berekend voor de adviesdienst. Bij vermogensbeheer is doorgaans sprake van een percentage kosten van het vermogen onder beheer, en een premie voor goede prestaties. Soms is dit inclusief transacties, maar meestal komen die kosten erbij. Vaak is onderhandelen mogelijk over die kosten, vooral bij grotere vermogens.
Aan de slag als belegger? Hier begin je.
All-in tarief
Vermogensbeheerders doen zaken met een bank voor de uitvoering en bewaring van hun beleggingen. Van de transactiekosten die deze instellingen je berekenen vloeit tot circa 80% terug naar je vermogensbeheerder. Overigens zijn er ook beheerders die een eerlijke prijs in rekening brengen voor transacties of een all-in tarief hanteren.
Naast deze zichtbare kosten zijn er onzichtbare kosten, slippage genoemd. Dit is de marge die de tegenpartij (niet je bank of broker) aanhoudt bij uitvoer van de transactie. Deze kosten zijn weerbarstig te kwantificeren, maar niet onbelangrijk. Om het duidelijk te maken: ruil je auto maar eens ieder kwartaal in voor een andere. De rode loper gaat voor je uit. Elke inruil levert immers marge voor de tegenpartij (de dealer) op.
Bij gewilde beleggingen is de marge laag, hooguit enkele centen. Bij opties is het al wat hoger: 5 tot 10 cent is redelijk normaal. Bij beleggingsfondsen kan het variëren van nul tot zelfs 5% van de transactie. Bij obligaties loopt het al snel op tot 1%. Dat is belangrijk om rekening mee te houden, zeker bij beleggingen met een laag beoogd rendement.
Lees ook: Ga je beleggen, let dan op kosten. Wat je uitgeeft, beleg je niet.
Slippage
Een individueel aandeel of obligatie kent geen aparte interne kosten, in tegenstelling tot beleggingsfondsen, ETF's of gestructureerde producten. Het analyseren van die kosten is voor een kleine belegger ondoenlijk.
Bij een ETF of beleggingsfonds is de lopende kostenfactor een eerste indicatie, maar daarmee ben je er nog niet. De transactiekosten, onderliggende beleggingen en prestatiepremies komen er nog bij. Met name bij fund-of-funds die in meerdere beleggingsfondsen tegelijk beleggen zijn de onzichtbare kosten al snel enkele procenten per jaar.
Hoe transparant is je vermogensbeheerder? De tarieven zijn in de regel op de website te vinden. Met wat rekenwerk kun je de kosten afkaarten. De slippage vraagt om het doen van aannames, zoals de gemiddelde spread per productcategorie. Die moet dan met de gemiddelde transactie-omvang vermenigvuldigd worden te berekenen.
Kosten binnen beleggingen achterhalen is lastig. Elk beleggingsfonds is verplicht om die in de jaar- en halfjaarrapportage te publiceren. Met enig zoekwerk krijg je dan een goed beeld van de (recente) totale interne kosten, maar je moet er wel redelijk wat huiswerk voor doen. Kijk ook eens naar dit overzicht.
Lees ook: Zo vergelijk je de kosten van vermogensbeheerders