Adam Grossman, oprichter van vermogensbeheerder Mayport, gaf onlangs een overzicht van de vier belangrijkste factoren die samen voor catastrofale beleggingsresultaten kunnen zorgen. Hij noemt het "de vier ruiters van de beleggerscatastrofe". In zijn laatste blog draait hij het om en gaat op zoek naar succesfactoren.
Succes hangt volgens hem niet af van een hoog IQ. Hij citeert daarvoor Warren Buffett die ooit zei: "Beleggen is geen spel waarbij iemand met een IQ van 160 iemand met een IQ van 130 verslaat."
Maar waar draait het dan wel om? Grossman heeft er vier factoren uitgepikt.
1. Kennis
Grossman: “Over goede informatie beschikken is van belang, maar welke kennis is het nuttigst? Twee soorten kennis springen eruit. Ten eerste is het kennis van historische data. In de standaard beleggingsdisclaimer staat dat in het verleden behaalde resultaten geen garantie bieden voor de toekomst. Dat is ongetwijfeld waar. Toch is het verleden het beste uitgangspunt dat we hebben. Het is vooral belangrijk om vroegere periodes van hoog- en laagconjunctuur te bestuderen.
Historisch gezien heeft de Amerikaanse aandelenmarkt een gemiddeld jaarrendement opgeleverd van ongeveer 10%. Dat klinkt als een mooi rond getal, en dat is het ook. Het probleem is dat die 10% met veel ups en downs gepaard gaat. Er zijn perioden geweest waarin de markt 50% verloor en het jaren duurde om weer het oude niveau te bereiken. Daarom is het van onschatbare waarde om weet te hebben van recessies in het verleden, inclusief de frequentie, diepte en duur ervan.
Lees ook: 6 tips om te beleggen op een wilde beurs: deze lessen kun je trekken uit het verleden
Een belegger doet er verder verstandig aan een flinke portie theorie tot zich te nemen, waaronder de principes van aandelenwaardering. Wat is de betekenis van een koers-winstverhouding (k/w) en wat is een normale k/w voor verschillende soorten aandelen?
Deze eenvoudige maatstaven, in combinatie met kennis van de geschiedenis, kunnen van onschatbare waarde zijn als de markt terechtkomt in een van zijn regelmatig terugkerende tulpenbollenrages.”
2. Ervaring
Grossman: “Er zijn grenzen aan wat iemand kan leren uit studieboeken. Daarom is ervaring van cruciaal belang. Wat ik in de loop der jaren heb gemerkt, is dat zeepbellen op de aandelenmarkt maar zelden voorkomen. Zoiets gebeurt niet elk jaar, niet eens elke vijf jaar. Het is gemiddeld meer in de buurt van eens in de twintig jaar. Hoe komt dat? Ik denk dat het te maken heeft met het geheugen van beleggers.
Bij elke boom-and-bust-cyclus ziet een jonge generatie beleggers uit de eerste hand hoe een beursmanie eruitziet en hoe die eindigt. Ze nemen die lessen mee in hun toekomstig handelen. Maar na verloop van tijd komt er een generatie bij die te jong is om zich de pijn van vorige cycli te herinneren. Dan is het hun beurt om pijnlijke lessen te leren.
Ik heb het in mijn columns vaak over mijn neef van 25. Sinds hij naar de middelbare school ging, heeft hij een aandelenmarkt meegemaakt die bijna onophoudelijk is gestegen. Het is dan ook geen wonder dat hij vorig jaar meedeed aan de gekte rondom de Robinhood-aandelen door te speculeren met opties. Het afgelopen halfjaar heeft hij gezien hoe zoiets af kan lopen. Ik vermoed dat beleggers van zijn generatie in de toekomst voorzichtiger zullen zijn.
Maar het is niet per se nodig om door schade en schande wijs te worden. Je kunt ook leren van beleggers die al veel hebben meegemaakt. Een van de bekendste is natuurlijk Warren Buffett. Iedereen die wel eens zijn jaarlijkse aandeelhoudersvergadering heeft bijgewoond, weet dat hij vaak in historische termen denkt.
Deze wil je ook weten: 10 regels die Warren Buffett miljardair maakten
Een andere belegger die wat dat betreft nuttig is om te volgen, is Howard Marks, een fondsmanager die zijn carrière begon in de jaren zestig tijdens de Nifty Fifty boom. Dat was in veel opzichten een voorloper van de dotcom-bubbel van de jaren negentig. Marks schrijft al jaren memo’s voor zijn klanten. Ze zijn allemaal beschikbaar op de websites van zijn bedrijven, bijvoorbeeld hier. Samen vormen ze een van de best beschikbare cursussen in beursgeschiedenis."
3. Zelfinzicht
Grossman: “De Moderne Portefeuilletheorie (MPT) is een concept dat de beleggingstheorie lang heeft gedomineerd. Het is een wiskundige benadering van hoe een portefeuille moet worden opgebouwd.
Maar eind jaren zeventig kwamen twee psychologen, Amos Tversky en Daniel Kahneman, met een nieuwe manier van denken die de MPT aan het wankelen bracht. 'Wiskunde is belangrijk', zo zeiden zij, 'maar psychologie is dat zeker ook'.
Ook hier is Buffett weer een schoolvoorbeeld. In zijn publieke optredens heeft hij het veel over psychologie en besluitvorming, veel meer dan over kale cijfers. Wat bij hem altijd terugkomt, is een belangrijke basisboodschap: Wees verstandig.
Check ook: 6 verraderlijke psychologische beleggingsvalkuilen
Ik weet het, dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Daarom raad ik aan meer te leren over de gedragspatronen die Tversky, Kahneman en anderen hebben ontdekt. In het bijzonder is het nuttig om kennis te nemen van de "prospect theorie" of vooruitzichttheorie, de zogenoemde "recency bias" (aan recente gebeurtenissen wordt meer waarde gehecht dan aan oudere) en het verankeringseffect of referentie-effect.”
4. Geluk (en pech)
Grossman: “De laatste factor is geluk. Op het eerste gezicht misschien een vreemde keus. Geluk kun je immers niet afdwingen. Toch zie ik het als belangrijke factor op weg naar succes.
Geluk valt niet te voorspellen, maar er zijn wel manieren om het beter te benutten door je strategie zo vorm te geven dat je als belegger bent voorbereid als geluk of pech op je pad komt.
Onder de categorie geluk valt bijvoorbeeld een onverwachte promotie of meevaller. Denk bijvoorbeeld nu aan de hoge olieprijs. Voor dit soort “windfall”-situaties is het goed om een plan te hebben. Het kan bijvoorbeeld een mooi moment zijn een deel van de hypotheek af te lossen. Het gevaar van het niet hebben van een plan is dat geluk dan de gewoonte heeft te veranderen in pech.
Voor situaties met pech is het hebben van een plan zo mogelijk nog belangrijker. Zorg ervoor dat je een plan B en misschien wel plan C hebt voor als het een keer misgaat. Dat lijkt misschien deprimerend, maar er zijn heel wat mensen die achteraf blij waren dat ze zo’n plan hadden.”
Hoog IQ geen garantie
Nog even terug naar intelligentie: Waarom is dat in Buffetts ogen minder belangrijk? "Misschien omdat het een mes is dat aan twee kanten snijdt", zegt Grossman.
"Aan de ene kant is er het zogenoemde Dunning-Krugereffect. Dit beschrijft mensen die geen hoog IQ hebben, maar toch lijden aan overmoed omdat ze hun eigen capaciteiten niet goed in kunnen schatten.
Aan de andere kant is genialiteit ook geen garantie voor succes. Het beroemdste voorbeeld uit de recente beursgeschiedenis is waarschijnlijk het hedgefonds Long Term Capital Management (LTCM). Het fonds ging spectaculair ten onder, ondanks het feit dat twee Nobelprijswinnaars tot de oprichters behoorden.
Overmoed kan voor mensen die denken dat ze briljant zijn een misschien nog wel diepere valkuil zijn dan voor mensen die minder intelligent zijn."
Lees ook: 3 beleggingsprincipes die het goed doen in een berenmarkt