Door een wilde staking van bagage-afhandelaars van KLM werden zaterdag tientallen vluchten geannuleerd. Waar heb je recht op als jij tot de gedupeerden behoort?
Wie gisteren had gehoopt op een reisje naar de zon, kwam bedrogen uit. Afhandelaars van de bagage van KLM legden 's morgens het werk neer, uit onvrede over de werkdruk en vanwege plannen van de luchtvaartmaatschappij om de werkzaamheden deels uit te besteden aan een andere partij. Hierdoor moesten tientallen vluchten van en naar Schiphol worden geannuleerd.
Vanwege de chaos adviseerde Schiphol later passagiers om niet naar de luchthaven te komen. Zelfs de afritten bij Schiphol werden afgesloten.
Het is natuurlijk heel vervelend als je meivakantie hierdoor in de soep is gelopen. Een schadevergoeding voor verloren reistijd kan een deel van de pijn verzachten. Maar heb je daar in dit geval wel recht op?
Wanneer heb je recht op een vergoeding bij een vertraagde of geannuleerde vlucht?
Laten we eerst kijken naar de algemene regels. Als je vlucht korter dan twee weken voor vertrek wordt geannuleerd of veel later vertrekt dan gepland, heb je onder voorwaarden recht op een vergoeding.
Volgens een Europese verordening moet aan de volgende drie criteria worden voldaan, om in aanmerking te komen voor een schadevergoeding:
- Je moet zijn vertrokken vanaf een land in de Europese Unie (EU). Of je vliegt van buiten de EU naar een land binnen de EU met een Europese luchtvaartmaatschappij.
- Je vlucht arriveert minimaal drie uur te laat op de eindbestemming.
- Er moet geen sprake zijn van overmacht.
Het derde punt zorgt vaak voor discussie, want veel luchtvaartmaatschappijen beroepen zich ten onrechte op ‘overmacht’. Onder overmacht worden zaken verstaan waarop een luchtvaartmaatschappij geen enkele invloed heeft, zoals een storm, onweer, dreiging van een terroristische aanslag of een staking van de verkeersleiding.
Check ook: Stedentrip duur? Niet met deze 7 tips
Overboekingen en technische mankementen zijn geen uitsluitingsgronden voor een schadevergoeding, want deze vallen onder de normale bedrijfsvoering. Maar is bijvoorbeeld het vliegtuig beschadigd buiten de schuld van de luchtvaartmaatschappij, door bijvoorbeeld een aanvaring met een vogel of een blikseminslag, dan heb je pech. Dat is duidelijk een gevalletje overmacht.
Voor stakingen geldt dezelfde systematiek. Legt het personeel van de luchtvaartmaatschappij het werk neer, dan heb je recht op een schadevergoeding. Maar staakt het personeel van de luchthaven of de douane, dan kan de luchtvaartmaatschappij hier niets aan doen en hoeft zij dus ook niets uit te keren.
Op welk bedrag heb je recht?
De hoogte van de schadevergoeding hangt af van de gevlogen afstand, de duur van de vertraging en je eindbestemming.
Om je een indicatie te geven: Voor reizen binnen de EU heb je recht op € 250 (bij een vlucht tot 1.500 kilometer) of € 400 (bij grotere afstanden). Voor vluchten naar een land buiten de EU loopt dit bedrag uiteen van € 250 tot zelfs € 600 (voor vluchten van meer dan 3.500 kilometer met een vertraging van meer dan 4 uur).
Daarnaast kun je de luchtvaartmaatschappij aansprakelijk stellen voor schade als gevolg van de vertraging. Zo heb je recht op maaltijden, verfrissingen, twee gratis telefoongesprekken en in sommige vallen ook een hotelovernachting.
Bij vertragingen van meer dan vijf uur, mag je de reis annuleren. De luchtvaartmaatschappij moet dan je ticket terugbetalen, plus een terugvlucht naar je oorspronkelijke vertrekpunt.
Heb je een pakketreis geboekt, dan mag je bij je reisorganisatie ook een claim neerleggen voor gemiste vakantiedagen.
Is je bagage vermist of vertraagd, vanwege de staking, dan heb je hiervoor soms ook recht op een vergoeding. Deze kan oplopen tot maximaal € 1.300. Heb je op je vakantiebestemming vervangende spullen moeten kopen, zoals toiletartikelen en badkleding, omdat je koffer op Schiphol is blijven staan, zorg er dan voor dat je de bonnetjes bewaart.
Hoe zit dat bij de staking van afgelopen weekend?
De grote vraag is of KLM of andere luchtvaartmaatschappijen zich bij deze onverwachte, wilde staking kunnen beroepen op overmacht.
Volgens EU-claim hangt het bij stakingen af wíe er staakt. Zijn dat andere partijen dan de luchtvaartmaatschappij, zoals de luchtverkeersleiding, douane, medewerkers van het vliegveld of bagageafhandelaars van een ander bedrijf, dan wordt dit gezien als een buitengewone omstandigheid waar de luchtvaartmaatschappij niets aan kan doen. Je hebt dan helaas geen recht op een vergoeding.
Check ook: Op vakantie met kinderen? Zo blijf je binnen je budget
Anders wordt het als het eigen personeel van de luchtvaartmaatschappij het werk neerlegt, als we althans afgaan op eerdere uitspraken van rechters. In 2016 was er een wilde staking van piloten en cabinepersoneel van TUIfly Duitsland, wegens herstructureringsplannen. Volgens de Nederlandse rechter mocht TUI zich niet beroepen op overmacht, omdat het bedrijf invloed kon uitoefenen op haar eigen personeel en dus een staking had kunnen voorkomen. Later heeft ook het Europees Hof bepaald dat een wilde staking van eigen personeel van de vliegtuigmaatschappij geen overmacht is.
Aangezien het gisteren bagage-afhandelaars van KLM waren die hun werk neerlegden, zouden klanten van KLM op basis van deze uitspraak recht hebben op een vergoeding.
Of dat ook geldt voor passagiers van andere luchtvaartmaatschappijen die hun vlucht hebben moeten missen, valt nog te bezien. De concurrenten van KLM hadden geen invloed op de staking. Bovendien heeft Schiphol om veiligheidsredenen besloten om afritten naar Schiphol te laten afsluiten: ook een maatregel waar andere luchtvaartmaatschappijen niets aan konden doen. Het in deze situatie dan ook maar de vraag of dat voldoende grond is voor compensatie.
Wat moet je doen?
Het is sowieso verstandig om te proberen een vergoeding te krijgen voor je geannuleerde of vertraagde vlucht. Niet geschoten is altijd mis. Stuur een brief naar de luchtvaartmaatschappij (KLM of een andere maatschappij waarmee je zou vliegen) en vraag hierin om het geld naar je rekening te storten.
Stuur zoveel mogelijk bewijsmateriaal mee, zoals een kopie van je vliegticket en paspoort, de boekingsgegevens en eventueel foto’s van de vertrekborden. Vergeet niet je bankrekeningnummer te vermelden. Op de website van het Juridisch Loket staat een voorbeeldbrief.
Je kunt ook in zee gaan met een claimmaatschappij, die werkt op no cure no pay-basis. Mocht de claim worden afgewezen, dan worden geen kosten in rekening gebracht. Krijg je wel een schadevergoeding, dan moet je een deel daarvan afstaan.
Een andere optie is een rechtsbijstandsverzekering, mits die was afgesloten voor je de vlucht had geboekt.
Heb je een pakketreis geboekt (vlucht en hotel), neem dan contact op met de reisorganisatie. Dit is immers de partij waar jij zaken mee hebt gedaan. Je reisorganisatie zal vervolgens de schade proberen te verhalen bij KLM.
Check ook: Last minute reis boeken? Zo voorkom je dat je wordt opgelicht