15% van de starters verzwijgt een studieschuld bij de hypotheekaanvraag. Dat moet veranderen, vindt de Autoriteit Financiële Markten (AFM). De toezichthouder stelt voor om studieschulden te registereren bij het Bureau Krediet Registratie (BKR). Zo moet worden voorkomen dat huizenkopers een te hoge hypotheek afsluiten.
De AFM meldt dit in de jaarlijkse wetgevingsbrief, waarin voorstellen staan voor aanpassingen in financiële wetgeving. De waakhond noemd hierbij vier thema's waarin knelpunten zijn te zien, waaronder de financiële weerkbaarheid van huishoudens.
Meer te lenen dan verantwoord is
Wie een hypotheek nodig heeft, kan niet onbeperkt lenen. Er geldt een limiet, om huizenkopers te beschermen tegen een restschuld en betalingsproblemen. Door sommige financiële verplichtingen, zoals private leasecontracten of studieschulden, niet mee te nemen in de berekening van het maximale hypotheekbedrag, lopen huizenbezitters het risico meer te lenen dan verantwoord is. Het eerste zuchtje tegenwind kan iemand dan in problemen brengen.
Lees ook: Hoeveel moet ik sparen voor de studie van mijn kind?
De AFM wijst erop dat de omvang van studieschulden toeneemt. Het aantal mensen met een studieschuld is sinds 2015 toegenomen met 388.000, naar 1,4 miljoen in 2019. De gemiddelde studieschuld liep in die periode op van 12.400 euro naar 13.700 euro. De cijfers over 2020 zijn nog niet bekend.
Studieschuld telt al minder zwaar mee
De regels rond studieschulden en de hypotheek zijn al vrij soepel. Studieschulden wegen minder zwaar mee bij het bepalen van de maximale hypotheek dan bijvoorbeeld een consumptief krediet. Bovendien is destijds bij de invoering van het leenstelsel afgesproken dat studieschulden niet zouden worden geregistreerd bij het BKR. Een hypotheekadvisseur moet daar expliciet naar vragen.
En juist daar gaat het mis, want de AFM heeft duidelijke aanwijzingen dat bij een deel van de consumenten een studieschuld helemaal niet wordt meegenomen bij de hypotheekaanvraag. Uit een extern onderzoek blijkt namelijk dat 15% van de starters hun studieschuld niet opgeeft bij de hypotheekaanvraag. Gezien de risico's die dit met zich meebrengt, stelt de AFM daarom voor om uitstaande studieschulden alsnog centraal te registreren, bij bijvoorbeeld het BKR.
Als het voorstel wordt overgenomen, wordt het voor starters nog moeilijker om een voet tussen de deur te krijgen op de woningmarkt. De huizenprijzen staan op een recordniveau en de regels om een hypotheek te krijgen zijn de laatste jaren fors aangescherpt, om overkreditering te voorkomen.
Check ook: 6 manieren om een woning te vinden die je wél kunt betalen
Politiek lijkt terughoudend
Het is echter de vraag of de soep wel zo heet gegeten wordt als deze wordt opgediend. Twee jaar geleden stemde de Tweede Kamer nog tegen een voorstel van het kabinet om een zogeheten schuldverklaring van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) in te voeren voor oud-studenten met een studieschuld. Door dat papiertje zouden hypotheekverstrekkers inzicht krijgen in de studieschuld van hun klanten.
Of de nieuwe Tweede Kamer er anders over denkt is de vraag. In de verkiezingsprogramma's van politieke partijen die onlangs deelname aan de Tweede Kamerverkiezingen is over de omgang met studieschulden bij de hypotheekaanvraag weinig terug te vinden.
Dat lijkt goed nieuws voor wie een huis wil kopen, want voorlopig is het nog mogelijk om je studieschuld buiten beeld te houden bij een hypotheekaanvraag. Toch moet je je nog eens goed achter je oren krabben als je deze schuld wil verzwijgen, ook al helpt dat om een hogere lening te bedingen.
Betalingsproblemen
Ten eerste loop je het risico dat je meer leent dan eigenlijk verantwoord is. Zolang je de hypotheek kunt betalen, is er niet zoveel aan de hand. Maar loopt je inkomen terug, omdat je bijvoorbeeld werkloos wordt of minder gaat werken vanwege de komst van een kind, dan kan het water aan je lippen komen. Van de bank hoef je ook weinig coulance te verwachten als deze erachter komt dat je de studieschuld hebt verzwegen.
Geen uitkering NHG
Sluit je een hypotheek af met Nationale Hypotheek Garantie (NHG), dan wordt een eventuele restschuld kwijtgescholden als je je huis noodgedwongen moet verkopen omdat je bijvoorbeeld vanwege een echtscheiding of baanverlies de lasten niet meer kunt betalen.
Blijkt achteraf dat je de schuld hebt verzwegen, dan zul je die restschuld zelf moeten ophoesten. Een van de voorwaarden om bij te springen is dat je te goeder trouw bent geweest. Hiervan is geen sprake als je een schuld bewust hebt verzwegen.
Hypotheek mislopen
Er is ook een kans dat de hypotheekverstrekker er tijdens de aanvraag achterkomt dat je een studieschuld hebt verzwegen. Dit kan boven water komen via bankafschriften of je belastingaangifte. Je loopt dan het risico dat de bank niet meer met je in zee wil, omdat het vertrouwen ontbreekt. In dat geval loop je de zo gewenste hypotheek mis.
Wil je je niet in de vingers snijden, geef je studieschuld dan eerlijk op. Dit heeft natuurlijk wel consequenties voor het maximale bedrag dat je mag lenen. Ben je benieuwd hoe groot de gevolgen voor jou zijn? Dat kun je checken met deze rekenhulp van de Vereniging Eigen Huis.
Lees ook: Wat zijn de gevolgen van een verzwegen studieschuld voor de hypotheek?