Om rendement te behalen, moet je risico nemen. Dat risico wordt vaak belicht aan de hand van kwantitatieve risicomaatstaven. Maar beleggers vergeten soms de kwalitatieve risico's die zich in een beleggingsfonds kunnen manifesteren. En die kunnen een grote invloed hebben. Zelfs succes kan een risico vormen, weet Jeffrey Schumacher, hoofd van het Benelux manager research team bij Morningstar. In een column op Belegger.nl legt hij uit hoe dat zit. Wij kijken even mee.
Weergave van risico's
Risico's binnen beleggingsfondsen worden vaak weergegeven door middel van kwantitatieve maatstaven. Als voorbeelden noemt Schumacher de standaarddeviatie van de rendementen van een fonds (hogere standaarddeviaties impliceren een hoger risico), de maximale daling die een fonds heeft gekend over een specifieke periode (maximum drawdown) of de hoogte van de beta van een portefeuille, wat aangeeft in welke mate het fonds meebeweegt met de ontwikkeling van de markt (hogere beta is een hoger risico).
Hoewel deze maatstaven allemaal op hun eigen manier de risico's van een beleggingsstrategie inzichtelijk maken, zijn ze allemaal afgeleid van de rendementsgeschiedenis van beleggingsfondsen. Daar is op zich niets mis mee, vindt Schumacher, want het verschaft veel helderheid.
Er zijn echter ook kwalitatieve risicofactoren te benoemen die invloed kunnen hebben op de resultaten van beleggingsfondsen en daarmee dus uiteindelijk op de kwantitatieve risicomaatstaven.
Het zijn zaken die je als fondsbelegger in ogenschouw moet nemen bij het analyseren van een beleggingsfonds. De omvang van een beleggingsteam en de omvang van een fonds zijn voorbeelden van potentiële risicofactoren waar je misschien niet direct bij stilstaat, maar die wel degelijk impact kunnen hebben op het succes van een fonds, stelt Schumacher.
Check ook: Dit zijn kenmerken van een goed beleggingsfonds
Team in relatie tot universum
Een beleggingsfonds kan beheerd worden door een enkele beheerder of een team, al dan niet ondersteund door analisten. De grootte van het team hoeft zeker niet doorslaggevend te zijn, maar de omvang van het team moet wèl in relatie staan tot het te volgen universum, beschrijft Schumacher.
Een fonds met twee beheerders kan prima zorg dragen voor een Nederlands aandelenfonds, wat een beperkt universum kent. Een team van twee lijkt volgens de fondsanalist al minder geloofwaardig wanneer het gaat om een wereldwijd mandaat, wat een veelvoud aan beleggingskeuzes met zich mee brengt.
De inrichting van een beleggingsproces kan veel tijd besparen, net als een sterke focus op een bepaald type aandelen. Maar dat neemt niet weg dat een fondsbeheerder of analist een gelimiteerd aantal uren kan spenderen aan het doen van beleggingsonderzoek.
Om tot voldoende diepgang te komen kan hij of zij daarom maar een beperkt aantal namen volgen. Daar geldt geen gouden regel voor, maar iemand die meer dan vijftig bedrijven moet volgen staat volgens Schumacher voor een grote uitdaging. Dat vormt voor beleggers ook een risico, wat zich minder makkelijk in cijfers laat vangen.
Check ook: Drie redenen om een beleggingsfonds te verkopen
Het risico van succes
Een beleggingsfonds met indrukwekkende rendementen trekt beleggers aan. Ongeremde groei van het fondsvermogen kan echter een gevaar vormen voor de toekomstige prestaties van een beleggingsfonds. Het eens zo kleine en wendbare fonds kan veranderen in een logge mammoettanker, wat het beheer kan bemoeilijken of het fondsprofiel kan doen veranderen.
Fondsanalist Schumacher geeft als voorbeeld dat het fonds door zijn groei een (te) grote aandeelhouder kan worden in een bedrijf of een te groot belang krijgen in een uitgifte van een obligatie. Deze dominantie vormt een risico.
Hieraan verwant is het liquiditeitsrisico. Wanneer een fonds de portefeuillewegingen voor kleinere aandelen of illiquide obligaties bij sterke vermogensgroei wil handhaven, dan kan dit ten koste gaan van de flexibiliteit van een fonds om in deze posities te handelen.
Een ander mogelijk gevolg van een sterke vermogensgroei is dat de beheerder gedwongen wordt om meer posities - met mogelijk minder overtuiging - in de portefeuille op te nemen. Vermogensgroei kan dus leiden tot verandering in strategie en de constructie van de portefeuille van een beleggingsfonds.
Lees ook: Beleggen voor later? Check deze tips!
Karakterverandering van beleggingsfonds
Naast een stijgend aantal posities kan het ook zo zijn dat de fondsbeheerder ervoor kiest om de marktkapitalisatie van de portefeuille te verhogen door in plaats van small- of midcap-aandelen te kiezen voor de grotere, meer liquide aandelen in het universum. Een andere mogelijkheid is het ruimer definiëren van het beleggingsbeleid, waardoor het fonds buiten de oorspronkelijke focusgebieden kan beleggen.
Deze stijlveranderingen leiden echter wel tot een ander karakter van het beleggingsfonds. Hierdoor kan het mogelijk minder goed dan voorheen in je beleggingsportefeuille passen. Daarnaast is het de vraag of het fonds door de mutaties in het beleggingsbeleid nog in staat is om de strategie waarmee het in het verleden zo succesvol was in de toekomst voort te zetten.
De groei van fondsen en het effect daarvan op de strategie en de portefeuille dient dan ook zorgvuldig door beleggers in de gaten te worden gehouden, voordat het fonds slachtoffer wordt van zijn eigen succes, besluit Schumacher.
Lees ook: Welke van deze vier beleggers ben jij?