Zodra er een kind geboren wordt denken veel ouders snel na over sparen voor de jonge telg. Het kind gaat mogelijk studeren of het kan best een leuk startbedrag gebruiken bij de aankoop van het toekomstige huis.
Jarenlang waren we gewend om bij een verzekeringsadviseur een spaarplan af te sluiten bij de geboorte van een kind. Maar sinds de woekerpolisaffaire zijn deze spaarplannen in onbruik geraakt. Het sparen zelf is wel gebleven. Helaas is de rente nu bijna nihil.
Wat is verstandig om te doen? Sparen (of beleggen!) voor je kind is nooit een slecht idee. Maar ik vind het vooral van belang dat je kinderen leert om zelf te sparen. Ik maak regelmatig mee dat kinderen bij het kopen van een huis een gift krijgen omdat ze niets op hun bankrekening hebben staan. Je helpt zo wel eenmalig, maar het kind verandert hierdoor niet ineens in een spaarzaam persoon.
Lees ook: Schenkingsvrijstelling voor een eigen woning
Kostgeld betalen
Ook kom ik ouders tegen die zelf bijna niet kunnen rondkomen, maar daarnaast toch proberen te sparen voor de kinderen. Een nobele gedachte, maar hun eerste taak is financiële stabiliteit creëren in het gezin. Het komt soms voor dat kinderen al geld verdienen en flink uitgeven, terwijl de ouders intussen bijna niet kunnen rondkomen. Kostgeld betalen is in dat geval heel logisch.
Ik heb zelfs situaties meegemaakt waarin kostgeld niet nodig was, maar kinderen dat toch moesten betalen. Ouders zetten dit bedrag op de spaarrekening van het kind. Gingen ze trouwen, dan kregen ze dit bedrag. Eén kind weigerde uit principe kostgeld te betalen. Het resultaat was dat er op de trouwdatum niets op zijn spaarrekening stond.
Lees ook: Je kinderen geldwijs maken? Dit moet je doen.
Rente-op-rente
Het kind zelf leren sparen is 'rendabeler' dan een hoge rente op een spaarrekening. Als kinderen jong zijn, zijn hun hersenen nog niet goed ontwikkeld. Sparen voor kortetermijndoelen is dan behapbaar. Kinderen laten sparen voor over vijftien jaar is te abstract voor hun hersenstructuur. Naarmate ze ouder worden, kun je de doelen steeds verder in de tijd leggen. Het bereiken van een haalbaar doel is veel stimulerender en het geeft veel sneller een beloning voor het spaargedrag.
Zelf had ik vroeger een bijbaantje als schoonmaker op een timmerfabriek. Ik was ongeveer twaalf jaar en verdiende 25 gulden per week, wat een wereldbedrag was op die leeftijd. Regelmatig bracht ik dat naar de bank.
Met rente was ik helemaal niet bezig. Ik wist niet eens van het effect van rente-op-rente. Ik had uitgerekend dat ik ongeveer 90 jaar moest worden om 100.000 gulden te hebben gespaard. Dat vond ik behoorlijk moedeloosmakend. Toen ik mijn eerste 1000 gulden gespaard had, is mijn vader speciaal naar de bank gegaan en heeft daar een briefje van 1000 geregeld. Ik was apetrots en had dit bij het eten naast mijn bord liggen.
Kortetermijnprikkels
Uiteindelijk is sparen het beheersen van kortetermijnprikkels en bereid zijn het geld opzij te leggen voor langetermijndoelen. Als kinderen geld krijgen, brandt dit vaak in hun handen. Op zich is dat niet erg, want geld heeft de functies van ruilmiddel, rekenmiddel en oppotmiddel.
Maar ruilen hoef je ze meestal niet te leren, oppotten wèl. Mijn kinderen krijgen vaak wat geld om iets te kopen als er bijvoorbeeld een rommelmarkt is. Alles wat over is, mag in de spaarpot. Als ze dan zuinig zijn is dat ook een beloning.
Sparen voor je kind is goed, maar spaarmentaliteit kweken is beter.
Lees ook: Rijk worden is vroeg beginnen