Veel ondernemers zullen in een testament hebben vastgelegd wat er met het bedrijf moet gebeuren na hun overlijden. Maar als een ondernemer géén testament heeft, wat gebeurt er dan?
Volgens het wettelijk erfrecht gaat de nalatenschap dan in eerste instantie naar de echtgenoot of geregistreerd partner. Dus die zal het bedrijf dan erven. (Stief)kinderen hebben wel recht op hun erfdeel, maar deze geldvordering is pas opeisbaar na de dood van de langstlevende partner.
Prima als iedereen het daar mee eens is, maar het kan natuurlijk zijn dat één van de kinderen in het bedrijf werkt én het bedrijf graag voort wil zetten? Als erfrechtadvocaat krijg ik vaak vragen over wat je als kind in zo'n geval kunt doen.
Check ook: Geen testament? Dan bepaalt het erfrecht wie wat krijgt.
Wie kan het bedrijf overnemen?
Volgens de wet kun je als kind of stiefkind (bepaalde goederen van) het bedrijf van een overleden ouder overnemen, óók als er geen testament is. Dat geldt ook voor de aandelen van een vennootschap.
Maar daar moeten de andere erfgenamen wel eerst mee akkoord gaan. Is dat niet het geval, dan kun je een advocaat vragen een verzoek tot bedrijfsovername aan de Kantonrechter voor te leggen. Hiervoor geldt wel een vervaltermijn van één jaar na het overlijden, dus wacht hier niet te lang mee.
Lees ook: Eigen bedrijf? Stel huwelijkse voorwaarden op!
Verzoek tot bedrijfsovername
Je zult het verzoek tot bedrijfsovername tegen een redelijke prijs moeten doen en hiervoor je belang moeten aantonen. Omstandigheden die de kantonrechter zal meewegen in zijn beslissing zijn:
- de vraag of je het bedrijf kunt voortzetten zonder dat bedrijfsvoering lastig wordt.
- de vraag of overige erfgenamen geen (emotionele) betrokkenheid bij het bedrijf hebben.
Check ook: Een bijzonder recht: het salaire differé
Bij een verzoek tot overdracht van de aandelen gelden als voorwaarden:
- dat de erflater de bestuurder van de vennootschap was en degene die het bedrijf voortzet bestuurder is van die vennootschap.
- de erflater alleen of samen met zijn medebestuurders de meerderheid van de aandelen in de vennootschap houdt.
- de statutaire regels zich niet tegen overdracht aan de voortzetter verzetten.
Lees ook: Let op als je een beleggingsportefeuille erft
Een redelijke prijs
Wijst de Kantonrechter het verzoek tot bedrijfsovername toe, dan moet je een redelijke prijs aan de overige erfgenamen betalen. De wet vertelt alleen niet wat onder een redelijke prijs wordt verstaan.
Er is alleen bepaald dat onder de waarde van de goederen van de nalatenschap, de waarde van die goederen op het tijdstip onmiddellijk na het overlijden wordt verstaan.
Lees ook: Je eigen bedrijf verkopen, da's zo eenvoudig nog niet
Belastingvrijstelling bij bedrijfsopvolging
Let op: de erfbelasting is bij bedrijfsovername na een overlijden soms moeilijk te voldoen, omdat het geld van de erfenis in de onderneming zit. Wel kun je in aanmerking komen voor een voorwaardelijke vrijstelling en zelfs voor een langdurige uitstel van betaling van successie- of schenkingsrechten.
De belangrijkste voorwaarde is dat je als opvolger de onderneming gedurende ten minste vijf jaar voortzet of de aandelen uit het bedrijf in je bezit houdt.
Iemand die ondernemingsvermogen of (aanmerkelijk belang)aandelen erft, komt misschien in aanmerking voor een tegemoetkoming. Dit kan via de kwijtschelding- en uitstelregeling. Maar hier zijn wel voorwaarden verbonden.
Lees ook: Check deze belastingvrijstelling als je een bedrijf erft