Werknemers van warenhuisketen V&D zagen de bui al een tijd hangen, maar schrokken zich alsnog wezenloos van de forse maatregel: hun loon wordt vanaf februari bijna 6% gekort. En als zij er niet mee akkoord gaan dreigt er "erger" - waarmee het concern doelt op het risico van een massaontslag of faillissement.
Net als veel andere detaillisten in Nederland draait V&D erg slecht. Behalve dat er op salarissen wordt gekort, schrapt het concern 50 van de 450 banen op het hoofdkantoor. Ook gaat het bedrijf over alle huurcontracten heronderhandelen, om zo de huurlasten te verlagen.
In een land waar werknemers over het algemeen goed beschermd zijn en vakbonden vaak veel in de melk te brokkelen hebben, roept dit direct een vraag op: kan de V&D dit zijn vijfduizend werknemers zomaar aandoen?
Een werknemer kan nee zeggen
Nou, nee. Dat kan niet. "Het eenzijdig korten op loon door de V&D mag niet," zegt Evert Verhulp, hoogleraar arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam, tegen NOS. "Ze mogen wel aan elke individuele medewerker een voorstel doen voor het inleveren van salaris. Maar een werknemer kan gewoon nee zeggen."
Bij de V&D is overigens wel sprake van een uitzonderlijke situatie, omdat de cao is verlopen. Wanneer er nog een cao zou zijn, zou zo'n loonoffer juridisch überhaupt niet mogelijk zijn. Simpelweg omdat de afspraken in een cao altijd voorgaan.
Maar nu de cao is verlopen staat het V&D toch vrij dit door te voeren. Als de individuele werknemers ermee instemmen, in elk geval. Als de warenhuisketen op 1 februari daadwerkelijk overgaat tot het eenzijdig korten op het loon, dan kan het personeel naar de rechter stappen, vertelt Verhulp.
Een salarisonderhandeling
Zijn inschatting is echter dat V&D het zo ver niet laat komen. ("Dat zou wel heel dom zijn.") Hij denkt dat dit tot een salarisonderhandeling zal leiden, waarbij de werknemers én de vakbonden zwaar onder druk worden gezet. En dat het er dan op uit zal draaien dat er wél een verlaging komt, maar een kleinere dan waarover ze nu spreken.
Die vakbonden zijn overigens ook echt niet blij met de eisen van de V&D. Vakbond CNV Dienstenbond zegt tegen de Telegraaf niet van plan te zijn om "zomaar mee te werken". Vakbondsbestuurder Martijn den Heijer laat weten dat dit een ramp is, zeker voor de mensen in lage loonschalen.
En vakbond FNV Bondgenoten is nu bang dat hierna een ander bedrijf volgt. Hema misschien, wordt er geopperd. Daar zou het ook niet zo lekker gaan.
Salarisverlaging: geen incident
De salarisverlaging bij de V&D is overigens geen incident. Zulke dingen komen vaker voor. Dat zegt Hans van der Spek van adviesbureau Berenschot tegen de Volkskrant: "Bij één op de vier bedrijven wordt gekeken naar versobering van de arbeidsvoorwaarden. Bij één op de tien wordt er daadwerkelijk over salarisverlaging gepraat."
Sommige bedrijven doen aan pijnbestrijding en anderen, zoals de V&D, doen aan crisisbestrijding. En ook zijn er nog bedrijven die inspelen op de toekomst. Heineken bijvoorbeeld, waar nieuwe mensen minder goede arbeidsvoorwaarden krijgen, vertelt Van der Spek.
Check ook: Collectief ontslag: dit is wat je moet weten