Een onherstelbare ruzie met je werkgever, onbehoorlijk gedrag, slecht functioneren: allemaal redenen waarom je ontslagen kunt worden.
En ook kan het zijn dat de deur je wordt gewezen om een reden waar je zelf niet direct iets aan kunt doen. Om bedrijfseconomische redenen: bijvoorbeeld omdat de zaak in een slechte financiële situatie verkeert, omdat er minder werk is, door automatisering of vanwege een bedrijfsverhuizing.
Check ook: Stappenplan: ik word ontslagen, wat nu?
Je kunt de enige zijn die ontslagen wordt, maar het kan ook zijn dat je baas een heel stel werknemers tegelijk op straat zet. In zo'n geval kan er sprake zijn van een collectief ontslag:
- Twintig mensen of meer worden ontslagen, binnen een periode van drie maanden
- Om bedrijfseconomische redenen
- Binnen één werkgebied
Collectief ontslag: niet voor iedereen
Van een collectief ontslag is dus sprake als het om minstens twintig mensen tegelijk gaat. Maar niet alle werknemers mogen hierbij worden meegeteld. Uitgesloten zijn:
- Uitzendkrachten en gedetacheerden
- Werknemers in de proeftijd
- Werknemers met een contract voor bepaalde tijd
- Bestuurders (directieleden) van een b.v. of n.v.
- Ambtenaren
- Werknemers die vanwege persoonlijke redenen (slecht functioneren, een verstoorde arbeidsrelatie) worden ontslagen
Het afspiegelingsbeginsel
Wanneer er sprake is van ontslag om bedrijfseconomische redenen geldt altijd het afspiegelingsbeginsel. Dit beginsel bepaalt de volgorde van de ontslagen. Je baas kan dus niet willekeurig een aantal personen de deur wijzen.
Alle werknemers met soortgelijke functies worden in leeftijdsgroepen ingedeeld. Als je binnen een leeftijdscategorie de laatste bent die in dienst is getreden, dan ben je de eerste die ontslag krijgt. Last in, first out, dus. Dit zijn de leeftijdsgroepen:
- 15 tot 25 jaar
- 25 tot 35 jaar
- 35 tot 45 jaar
- 45 tot 55 jaar
- Voor mensen vanaf 55 jaar geldt, sinds april 2014, een nieuwe regel: de mensen uit deze groep die een AOW-uitkering krijgen, worden als eerste ontslagen.
Afwijken van het afspiegelingsbeginsel
Het afspiegelingsbeginsel geldt niet wanneer het gehele bedrijf of een complete vestiging sluit, wanneer een functie vervalt die maar door één werknemer wordt vervuld en als een hele groep met soortgelijke functies in één keer in zijn geheel verdwijnt.
En je baas mag in sommige gevallen van het beginsel afwijken. Namelijk:
- Als er geen vervanging is voor jou, terwijl dit wel nodig is.
- Als jij meer moeite dan je collega's hebt om een nieuwe baan te vinden.
- Als je werkgever je heeft gedetacheerd bij een bedrijf dat jou niet kwijt wil.
Lees ook: Stappenplan: wat te doen bij dreigend baanverlies?
Je ontslag aanvechten
Bij collectief ontslag moet je baas zich houden aan verschillende regels. Deze staan allemaal in de wet melding collectief ontslag (Wmco). Voorwaarden zijn:
- Je werkgever heeft een officiële melding van het collectief ontslag gedaan, bij het UWV Werkbedrijf (het werkbedrijf kan de individuele ontslagaanvragen pas een maand na de melding van het collectief ontslag in behandeling nemen).
- Je werkgever heeft over het ontslag overlegd met de vakbonden.
Ga waar mogelijk na of je baas zich aan de regels houdt. Da's belangrijk. De Rijksoverheid schrijft:
Blijkt achteraf dat werkgever zich niet aan de verplichtingen uit de Wmco heeft gehouden? Dan kan het ontslag worden teruggedraaid.
Check de bovenstaande regels, zoals het afspiegelingsbeginsel. Als je het niet eens bent met je ontslag, dan kun je er bezwaar tegen aanvechten.
Je baas kan het ontslag momenteel overigens zowel bij de kantonrechter als bij het UWV afhandelen, maar vanaf juli 2015 gelden er andere regels. Dan komt de route voor het ontslag er dan anders uit te zien: ontslag om bedrijfseconomische redenen gaan vanaf dan altijd via het UWV, evenals ontslag wegens een langdurige arbeidsongeschiktheid, overigens. Ontslag om andere redenen loopt dan via de kantonrechter.
Lees ook: Zo ziet de ontslagvergoeding er vanaf juli 2015 uit