Vanaf september 2015 gaat het nieuwe studentenleenstelsel in. Althans, voorlopig is er een akkoord met steun in de Tweede Kamer, maar het idee om de studiefinanciering te vervangen door een leenstelsel moet nog door de Eerste Kamer. Ik zal de senatoren een handje helpen en laten zien dat dit nieuwe leenstelsel wellicht een ongewenst neveneffect heeft.
Het is namelijk heel makkelijk om misbruik te maken van dit leenstelsel. Om dat tot in detail te kunnen laten zien heb ik hulp in geroepen van Homefinance.nl. Om te beginnen heeft het nieuwe leenstelsel betere leenvoorwaarden dan die nu van toepassing zijn. Een korte opsomming:
- De rente die studenten betalen over het opgenomen studievoorschot is momenteel 0,81% voor een periode van vijf jaar.
- Bij het huidige leenstelsel moet de student in vijftien jaar de studieschuld aflossen. In het nieuwe stelsel wordt dit maximaal 35 jaar. Door af te lossen over een langere periode, worden de maandlasten meer dan de helft lager.
- De aflossingseis is gebaseerd op 4% van het huidige inkomen minus het wettelijk minimum loon. Als het inkomen onvoldoende is, dan hoeft er niet (of niet volledig) terugbetaald te worden en wordt de schuld na 35 jaar (gedeeltelijk) kwijtgescholden.
- Als de voormalig student in de aflosperiode werkloos of arbeidsongeschikt wordt of om andere redenen een lager inkomen ontvangt, dan hoeft er minder of helemaal niets te worden terugbetaald. Het is zelfs mogelijk om vijf keer een 'jokerjaar' op te nemen, waardoor de aflossing een jaar wordt opgeschort!
Steeds meer eigen geld
Het verbaast mij niets als u dit lijstje een paar keer goed heeft moeten lezen. Hoe is het mogelijk dat dit door onze politici wordt verzonnen in crisistijd? Maar gaat er bij u geen lampje branden? De rente op de terugbetaling van de studielening is ruim lager dan de hypotheekrente. Het kabinet is bezig om huurders uit hun huurwoning te krijgen en deze zover te krijgen om een woning te kopen.
Echter, de zogenaamde kosten koper mogen in steeds mindere mate worden meegefinancierd, zodat een toekomstige koper steeds meer eigen middelen moet hebben om een woning te kopen. Vanaf 2018, als de kosten koper helemaal niet meer gefinancieerd mogen worden, heeft een koper minimaal 5% van de koopsom aan eigen geld nodig.
De vraag is nu of het maken van een studieschuld aantrekkelijk is, om het geleende bedrag later te gebruiken voor het kopen van een woning. Eerst even wat cijfers:
- De gemiddelde studieschuld is op het ogenblik 15.000 euro
- Deze wordt door invoering van het nieuwe leenstelsel volgens het Centraal Planbureau 21.000 tot 24.000 euro.
- De schuld loopt dus maximaal met 9.000 euro op per student.
Studiehypotheek
Voor de studiehypotheek, zoals ik het noem, gaat de student een maximale lening aan. Dit bedrag wordt echter niet gebruikt.
- Stel, de student leent het maximale bedrag van 986 euro per maand.
- Zet dit weg tegen gemiddeld 2,15% rente op deposito's.
- Na vier jaar is er dan 49.444 euro gespaard.
- De studieschuld is dan 47.328 euro (986 x 48 mnd).
- De student gaat over de lening 0,81% rente betalen.
- Deze rente heb ik vergeleken met de hypotheekrente voor een vaste periode van vijf jaar (2,65%).
| bedrag 47.328 |
rente |
looptijd |
bruto |
netto |
| studievoorschot |
0,81% |
35 jaar |
129 |
129 |
| studievoorschot |
0,81% |
30 jaar |
148 |
148 |
| hypotheek |
2,65% |
30 jaar |
191 |
147 (1e maand) – 191 (360e maand) |
Het rekenvoorbeeld toont aan dat het voordeliger is om een lagere hypotheek te nemen. Vooral als de hypotheekrente in de toekomst stijgt, zal het verschil groter worden. Natuurlijk zorgt de studieschuld er wel voor dat de maximale hypotheek op het inkomen lager wordt. Uitgaande van een inkomen van 40.000 euro en een toetsrente van 4% is het volgende van toepassing:
- Maximale hypotheek zonder studieschuld 178.000 euro
- Maximale hypotheek met studieschuld 140.000 euro (getoetst op 0,375% in plaats van 0,75%)
Leen zoveel mogelijk
Het CPB verwacht een maximale stijging van het leenbedrag van 9.000 euro na invoering van het nieuwe leenstelsel. Ik verwacht dat dit veel meer gaat worden omdat het dus aantrekkelijk kan zijn om zoveel mogelijk studieschuld op te bouwen en dit bedrag te gebruiken voor de aankoop van een woning.
Zou deze zet expres gedaan zijn om de woningmarkt uit het slop te halen? In ieder geval is duidelijk dat studenten hierdoor in de toekomst een woning kunnen kopen. Tot slot de link naar mijn zeer uitgebreide analyse van het nieuwe studentenleenstelsel. In deze uitwerking ga ik stap voor stap in op de mogelijkheden en toon ik doe het in elkaar zit. Ik ben benieuwd wat de dames en heren politici straks willen aanpassen.