IEXGeld

Dossiers

Profiel

Vijf dingen die iedere student over het leenstelsel moet weten

Het is een feit: de studiefinanciering zoals we 'm kennen gaat vanaf september 2015 exit en maakt dan plaats voor het sociaal leenstelsel.

Minister Jet Bussemaker van onderwijs heeft daarover een akkoord gesloten met de VVD, PvdA en oppositiepartijen D66 en GroenLinks. Het nieuwe systeem moet zo'n 1 miljard euro gaan opleveren, dat gebruikt zal worden om het hoger onderwijs te verbeteren.

Voors en tegens

Het leenstelsel was al een tijd, vooral onder studenten, een veelgevreesd systeem. Bezwaren en doemgedachten zijn er nu dan ook te over, bijvoorbeeld uit de hoek van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb). Zo is voorzitster Jorien Janssen bang dat meer studenten naar het buitenland zullen vertrekken om daar te gaan studeren. Of misschien gaan ze de schoolbanken überhaupt niet meer in, uit angst voor een torenhoge schuld. De gemiddelde studieschuld gaat namelijk verdubbelen, meent Janssen.

Jet Bussemaker denkt dat dat wel meevalt en wijst op de verwachtingen van het Centraal Planbureau: de gemiddelde studieschuld, die nu op 15.000 euro per student wordt geschat, zal oplopen tot zo'n 21.000 euro. Ook dat is een flink bedrag, maar voorstanders vinden het niet meer dan logisch dat studenten zelf bijdragen aan hun toekomst.

Lees ook: Sparen voor de studie van je kind, een vierstappenplan

Goed, tot zover een kleine greep uit de lange lijst met voors en tegens. Dat die er zijn is duidelijk, maar het is nog geen 2015, en we moeten nog maar afwachten hoe het precies zal uitpakken. Wel kunnen we vast inzoomen op wat er concreet gaat veranderen, want daar valt ook genoeg over te zeggen. Doemscenario's en jubelgeluiden daargelaten.

Dit zijn de vijf dingen die alle (toekomstige) studenten, en eigenlijk ook hun ouders, over het sociaal leenstelsel moeten weten.

1. Basisbeurs verdwijnt, ov-kaart blijft

Vanaf 1 september 2015 krijgen nieuwe studenten geen basisbeurs meer. Het wordt, ongeacht het inkomen van de ouders, omgezet in een zogenaamd studievoorschot. Die bestaat uit een lening en een collegegeldkrediet. Het maximaal te lenen bedrag is wat studenten nu al kunnen lenen, eventueel vermeerderd met het bedrag van de huidige basisbeurs.

De ov-studentenkaart blijft wel bestaan, dus studenten kunnen gratis blijven reizen. Daarnaast krijgen ook minderjarige mbo'ers een kaart voor het openbaar vervoer. Momenteel hebben alleen mbo'ers van achttien jaar en ouder daar recht op.

2. Aanvullende beurs blijft bestaan, in sommige gevallen

De aanvullende beurs blijft behouden voor studenten van wie de ouders minder dan 46.000 euro paar jaar verdienen. De hoogte van het bedrag hangt af van het precieze inkomen van de ouders en is maximaal 365 euro per maand (wanneer de ouders minder dan 30.000 euro verdienen).

3. Aflossingstermijn verandert

Momenteel moeten studenten hun studieschuld, zodra ze zijn uitgestudeerd, in 15 jaar aflossen. De termijn wordt 35 jaar en studenten hoeven alleen te betalen als ze het minimumloon of meer verdienen. Daarnaast mag het maandelijks af te lossen bedrag niet meer dan 4% van het maandelijkse inkomen zijn.

Studenten met een handicap of chronische ziekte krijgen na afstuderen 1200 euro kwijtgescholden.

Overigens, en dat eigenlijk even terzijde, is het een logische vraag of het aangaan van een nieuwe lening, bijvoorbeeld voor een hypotheek, niet veel lastiger wordt voor studenten met een hogere studieschuld. Volgens Sargasso kan dat nogal gaan meevallen, dankzij een lagere maandelijkse aflossing. Misschien kunnen die studenten, gemiddeld gezien, zelfs een hogere hypotheek krijgen dan de huidige lichting studenten met studieschuld.

Daar hoort het volgende schema bij (waarbij wordt uitgegaan van een gemiddelde schuld van 14.500 euro in de huidige situatie en 22.500 euro in de nieuwe situatie, en het huidige rentepercentage):

  Gemiddelde
lening
Aflostermijn
(jaar)
Rente Maandlast Maximale
hypotheek
Geen schuld   30 4,00%   170.000
Oud 14.500 15 0,81% 85,58 euro 158.500
Nieuw 22.500 35 0,81% 61,54 euro 161.800

4. Meer voor 't zeggen

Het is de bedoeling dat studenten en docenten instemmingsrecht krijgen. Ze krijgen daardoor meer invloed op de uitgaven van de onderwijsinstelling. Zo kunnen ze bezwaar indienen tegen de begroting van de instelling.

5. Goedkoper verder studeren

Studenten die tussen 2015/2016 en 2018/2019 een bacheloropleiding volgen, krijgen een tegemoetkoming in de vorm van vouchers. Hiermee kunnen ze tot 2000 euro inzetten voor bijscholing in de vijf tot tien jaar na hun afstuderen. Zo is het goedkoper om nog een master te volgen, bijvoorbeeld.

Zij krijgen dit omdat ze, volgens de overheid, nog niet volledig kunnen profiteren van de investeringen van de opbrengst van het leenstelsel.

Tot slot, voor het overzicht: het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft een infographic gemaakt waarop de belangrijkste veranderingen te zien zijn (klik op de afbeelding voor een grotere versie):

Gerelateerde Tools

Reacties

8 Reacties Omlaag ↓

Aantal posts per pagina:  20 50 100

  1. GioFaralley 4 juni 2014 15:59 0
    Wat zijn de voorwaarden van de lening. Blijven die gelijk aan huidige voorwaarden?
    Hier heb ik mij ook op verkeken. Werd mij verteld dat rente op lening zo goed als 0 was en dat je dat wel moest doen, vervolgens 5 jaar lang 4,5% rente betaald. Nu gelukkig weer 0,65% rente. Maar als rentes stijgen kan dit betekenen dat studenten leningen nooit meer kunnen terugbetalen omdat ze alleen aan rente al 142313 per maand moeten terugbetalen

    Voorbeeld: Schuld 40.000 tegen 6% rente per jaar = 2400 aan rente betalen per jaar zonder ook maar iets af te lossen.
  2. [verwijderd] 4 juni 2014 17:33 0
    Dank je voor je reactie! Een aanvulling:

    Een student die leent via het leenstelsel krijgt net als bij de huidige situatie te maken met een rente. Bij het leenstelsel wordt bij de berekening van de maandlasten momenteel uitgegaan van een zg. rekenrente van 2,5%, maar in werkelijkheid kan de rente (gaan) afwijken.

    De rente voor mensen die in 2014 zijn begonnen met afbetalen is nu 0,81%. De Rijksoverheid zegt het volgende over de berekening van rente bij het studievoorschot/leenstelsel: "De rente die de overheid op de kapitaalmarkt betaalt, wordt doorgegeven aan de student. De goede kredietwaardigheid van de staat wordt zo zonder risico-opslag doorgegeven aan de student. Op dit moment bedraagt de rente 0,81%. De rente was gebaseerd op de 3 tot 5-jaarsrente. Dit wordt de 5-jaarsrente, omdat de terugbetaaltermijn fors langer wordt (35 jaar ipv 15). Daardoor staat de schuld langer uit en nemen de financieringskosten voor de staatsschuld toe. Om dit te compenseren, is de vaststelling van de rente aangepast. Maar nog steeds is de 5-jaarsrente een zeer lage rente vergeleken tot de periode dat de schuld uitstaat."

    Op basis van de hoogte van de schuld en de stand van de rente wordt een maandbedrag berekend. Maar dit maandbedrag wordt niet zomaar afgeschreven. Eerst wordt er gekeken naar het inkomen: iemand die onder het wettelijk minimumloon verdient hoeft niet te betalen. De lening hoeft alleen terugbetaald te worden indien de (oud-)student voldoende draagkracht heeft. Na de aflossingstermijn van 35 jaar wordt (het restant van) de lening kwijtgescholden. Van 'nooit meer terug kunnen betalen' zal daarom geen sprake zijn, kortom.
  3. [verwijderd] 5 juni 2014 09:18 0
    Het rentepercentage voor studieschulden zal in de nieuwe opzet wel anders worden vastgesteld. Terwijl in het verleden het gemiddeld effectief rendement van staatsobligaties met een vierjarige looptijd als basis gold, zal voortaan een vijfjarige looptijd gelden. Concreet houdt dat in dat men meer rente gaat betalen.
  4. PP parels 5 juni 2014 11:24 0
    Voor de hypotheken heeft de overheid gekozen voor aflossing op basis van annuïteiten. Zou dat niet ook een goed idee zijn voor de studieschuld? Het voordeel lijkt mij dat ondanks studieschulden een normaal financieel bestaan en ontwikkeling daarvan niet in de weg staan.
    Bijvoorbeeld:
    - Begin aflossing na afsluiten studie zodra inkomen >= minimumloon.
    - Na 5 jaar start aflossing volgens annuïteit over 30 jaar. Als in enig jaar het inkomen ontoereikend is, wordt de aflossing (gedeeltelijk) kwijtgescholden.
    - Na 35 jaar is de schuld gegarandeerd afgelost.
  5. PP parels 5 juni 2014 11:39 0
    Wordt de rente weer bepaald op één moment? Die werkwijze heeft in de afgelopen jaren geleid tot zeer forse renteverschillen (van 0,6% tot meer dan 9%). De overheid kan toch wel een grotere voorspelbaarheid inbouwen in de financiering?
  6. [verwijderd] 5 juni 2014 16:16 0
    @PP Parels; rentepercentage zal eenmaal in de 5 jaar worden herzien, net zoals nu. Dus variaties van 0,6% tot 9% zullen blijven bestaan.
  7. MartijnN1932 6 juni 2014 11:21 0
    Ik denk dat de schrijver van dit stuk even voor het gemak vergeet dat je tegenwoordig om een hypotheek te krijgen , zelf al 10% van de hypotheek kosten moet kunnen ophoesten omdat je nog maar 100% van de waarde van het huis als hypotheek kan krijgen. OVerige kosten moet je zelf betalen. bij een hypotheek van 200.000 moet je dus al 20.000 aan spaargeld hebben. Als je een schuld hebt van 24.000, met rente betalingen zie ik niet zo snel hoe iemand 20.000 kan sparen.

    Het zal de huizenmarkt nog verder op slot zetten.
    want een student die uitwonend is zal niet snel terug gaan wonen bij zijn/haar ouders om geld te sparen..
    grofweg zou iemand die gaat werken dus pas na 10-15 jaar een huis kunnen kopen.. (mits de overige huurlasten e.d. niet te hoog zijn)
  8. [verwijderd] 6 juni 2014 13:32 0
    Je kunt tegenwoordig nog 104% van de marktwaarde lenen, geen 100%. Dat zit er wel aan te komen natuurlijk (vanaf 2018), dat is algemeen bekend. Voor toekomstige studenten, die met het leenstelsel te maken gaan krijgen, kan dit zeker mee gaan spelen. Makkelijker zal het er in elk geval niet op worden. En het leenstelsel zal sparen ook niet vereenvoudigen.

    Ik stel in ieder geval niet het makkelijker zal worden of makkelijk is, mocht dat zo lijken. Ik zoom alleen in op de kans dat mensen een hogere hypotheek kunnen krijgen vanwege de langere aflossingstermijn (en dus vooral: lagere maandlasten). Spaargeld dus daargelaten. Dat zal per persoon verschillen. Maar het is wel een goed punt, dus dank je voor je aanvulling.

8 Reacties Omhoog ↑

Lees ook:

Dit verandert er vanaf 1 januari 2024 in je portemonnee

Vanaf 1 januari gaat er een en ander veranderen in Nederland. Wat kan je... Lees verder ›