Eén op de drie nalatenschappen eindigt in een conflict. Hoe kun je problemen voorkomen? In een korte serie bespreken we drie veel voorkomende misverstanden over de erfenis.
Het overlijden van een dierbare zorgt al voor veel verdriet. Maar de ellende wordt nóg groter als er onderling geruzie ontstaat over de afwikkeling van de erfenis.
Helaas eindigt één op de drie nalatenschappen in een conflict. "Dat is zonde, want met een zorgvuldige afwikkeling kan veel ellende worden voorkomen", zeggen Raymond Mars (mediator) en Henriëtte Kramer-Janssen (notarieel jurist). Zij zijn beiden verbonden aan de Stichting RegisterExecuteur, een organisatie van financieel en juridisch adviseurs die zijn gespecialiseerd is in de afwikkeling van nalatenschappen.
Drie misverstanden over de erfenis
In een driedelige serie sommen zij drie misverstanden over de erfenis op, die zij in de praktijk vaak tegenkomen.
In deel 1 vertelden ze hoe je familie verscheurd kan raken omdat belangrijke zaken, zoals een schenking, niet vóór het overlijden zijn vastgelegd.
In deel 2 legden ze uit wat de consequenties zijn als je na het overlijden van je eerste ouder verzuimt om het erfdeel vast te stellen.
Deel 3 besluiten we met een waarschuwing: de vrij nieuwe wet die erfgenamen tegen schulden zou moeten beschermen blijkt niet zo waterdicht als gedacht.
Schulden
Sinds 2016 is de 'Wet bescherming erfgenamen tegen schulden' van kracht, die erfgenamen beter moet beschermen tegen onverwachte schulden van de erflater.
Vroeger kon je al aansprakelijk worden gesteld voor schulden als je een fotolijstje meenam: je werd dan geacht de erfenis zuiver te hebben aanvaard. Switchen naar beneficiaire aanvaarding (waarbij je de erfenis mag verwerken als onder de streep een negatief saldo rest) was niet meer mogelijk.
Nu loop je dit risico alleen nog maar als je een handeling verricht die eventuele schuldeisers benadeelt, zoals het verkopen van spullen. Maar Mars waarschuwt ervoor dat de nieuwe wet geen volledige zekerheid biedt.
Lees ook: Pas op voor een schuldenerfenis
Alsnog aansprakelijk
Heeft de erflater schulden die je had kunnen voorzien, dan ben je hiervoor alsnog aansprakelijk. "Je hebt een onderzoeksplicht. Daar tilt de rechter zwaar aan. Van acht rechtszaken die hierover zijn gevoerd, is slechts één verzoek om te switchen naar beneficiaire aanvaarding gehonoreerd."
Zo werd een vrouw aansprakelijk gesteld voor een onverwachte vordering van een te hoog uitgekeerd persoonsgebonden budget (PGB) van haar overleden moeder. "De rechter had vernomen dat de dochter destijds bij de aanvraag van het PGB was betrokken en hij oordeelde dat ze daarom had kunnen voorzien dat er een navordering zou komen."
Kies niet zomaar voor zuivere aanvaarding
Mars adviseert om erfenissen niet zomaar zuiver te aanvaarden. "Niemand heeft volledig zicht op de financiën van zijn ouders. Doe eerst grondig onderzoek, want de risico's zijn nog steeds heel groot."
Tot slot nog drie tips.
Tip 1: Documenteer alles
De bovenstaande voorbeelden illustreren dat het van groot belang is om alles goed te documenteren: zowel financiële transacties bij leven als de nalatenschap bij overlijden.
Tip 2: Stel een digitaal nalatenschapsdossier op
Ook een goede communicatie kan veel conflicten helpen voorkomen. Mars adviseert om een digitaal nalatenschapsdossier op te stellen, waarin alle documenten over de nalatenschap vastgelegd, zoals pensioenstukken, het testament en verzekeringspolissen.
"Alle erfgenamen hebben hier toegang toe, waardoor ze precies op de hoogte zijn van de voortgang van de afwikkeling."
Tip 3: Raadpleeg een expert
Gezien de ingewikkelde wet- en regelgeving is het volgens hem slim om de nalatenschap te laten afwikkelen door een professional. Dit scheelt vaak veel geld en voorkomt conflicten. Ook ogenschijnlijk eenvoudige nalatenschappen zijn vaak complexer dan je denkt of hoopt.
Doe hier je voordeel mee: Besparen op de erfbelasting doe je zo