Bijna iedereen die zich in de financiële wereld begeeft, kent hem wel: Jaap Koelewijn. Deze parttime hoogleraar aan Nyenrode geeft in zijn praktijk Financieel Denkwerk advies over beleggen, risicomanagement en besturen. Maar hoe gaat Jaap eigenlijk persoonlijk met zijn geld om? En met welk financieel avontuur is hij weleens de mist ingegaan?
De fascinatie voor beleggen zat er bij Jaap al vroeg in. In 1970, als jongen van 14, kreeg hij van zijn oma 700 gulden. "Een berg geld, zeker in die tijd. Ik verdiende twee tientjes in de maand met krantjes rondbrengen, kun je nagaan. Ik had wel al ontdekt dat mijn vader belegde, en ik vond dat machtig interessant. Ik had ook al zelf wat gespaard, en samen met het geld van oma besloot ik te gaan beleggen."
"Ik ging naar een Commissionair in Amsterdam en daar werd mij geadviseerd om maar eens met obligaties te beginnen. Ik kreeg voor stukken van Nederlandse Spoorwegen toen nog 7% rendement en ik vond het geweldig! Totdat de rente ging stijgen: de obligatiekoers dook omlaag. Ik was diep teleurgesteld. Maar het principe van beleggen vond ik prachtig. Letterlijk een aandeel of een stukje schuld van een bedrijf kopen en daarmee rendement maken, dat biologeerde mij."
Zelf aan de slag als belegger? Hier begin je!
Eigen boontjes doppen
Hoe was Jaap's financiële opvoeding van huis uit? "Ik kom uit een milieu van hard werken, maar ook sober leven. Ik groeide op in een degelijk gereformeerd gezin."
"Mijn ouders waren erg spaarzaam. Al vroeg werd ingeprent dat je je eigen financiële boontjes moet kunnen doppen. Ik deed dus al jong klusjes waar ik mijn geld mee verdiende. Ook toen ik ging studeren had ik allerlei baantjes."
Het besef dat je moet zorgen voor je eigen financiële welbevinden, zoals hij dat zo mooi noemt, is Jaap altijd bijgebleven. "Hoewel ik dan weer niet heel zuinig ben. Ik geniet zeker van het geld dat ik verdiend heb. Ik heb nu mijn eigen bedrijf en het gaat goed. Dat is echter niet komen aanwaaien."
"Mensen zien vaak alleen de buitenkant, maar vergeten dat je soms ook grote risico's loopt en er hard voor moet werken. Het kan ook weleens goed mis gaan, en daar moet je als ondernemer altijd rekening mee houden."
Weinig mensen écht ondernemer
De financieel expert denkt dan ook dat er maar weinig mensen écht geschikt zijn voor het ondernemerschap. "Ik geef ook weleens het advies om het gewoon niet te doen. Als je ondernemer wilt worden, moet je jezelf heel eerlijk afvragen: wie gaat jou opdrachten geven en waarom? Mensen zetten soms zomaar een bord met 'Adviesbureau' in de tuin en denken adviseur te zijn. Maar wie wil jouw advies en gaat daar ook nog voor betalen? Dan blijven er niet zoveel over."
"Je moet om kunnen gaan met de onzekerheid die je als ondernemer hebt. Ik zie weleens 'ondernemers' die voor zichzelf beginnen, maar later zie ik op LinkedIn dat ze toch weer in loondienst zijn gegaan. Dat is ook helemaal niet erg: bij sommigen past een vaste baan gewoon veel beter."
"Het komt ook weleens voor dat ik het verkeerd inschat. Ik heb eens tegen een student gezegd: joh, dat studeren is niets voor jou. Zoek iets waar je wel goed in bent. Hij is tóch afgestudeerd en heeft nu een zeer succesvol bedrijf in de effectenbranche. Deze Rob Defares staat nu ergens hoog in de Quote 500."
Verantwoordelijkheid
Welke lessen wil hij zijn kinderen graag meegeven? "Dat je je eigen kostje bij elkaar moet verdienen probeer ik altijd door te geven. Ik probeer ze op eigen benen te laten staan. Mijn kinderen hebben allemaal baantjes, de ene brengt pizza’s rond, mijn dochter werkt bij de Etos. Zij heeft dus haar eigen geld, maar haar behoefte aan kleding blijkt oneindig te zijn. En natuurlijk geef ik haar dan weleens wat."
"Eén van mijn jongens studeert in het buitenland, wat een vrij dure activiteit is. Hij heeft soms geld tekort, maar behalve een laptop sponsor ik niet extra. Ze hebben zelf een verantwoordelijkheid en ze moeten die leren te nemen."
Terug naar beleggen. Met welke beslissing is Jaap weleens goed de mist in gegaan? Zonder na te denken noemt hij WorldOnline. "Dat is echt een grote fout geweest. Maar ook speculeren is iets dat ik niet meer doe. In 2011 was ik buitengewoon succesvol met het speculeren op een daling van de AEX. Maar toen de beurs steeg, heb ik er later veel geld mee verloren. Daarvan heb ik weer geleerd dat beleggen en speculeren twee totaal verschillende dingen zijn."
"Ik vind dat speculeren met individuele aandelen niets met beleggen te maken heeft. Bij beleggen gaat het om vermogensopbouw voor de lange termijn. En dat doe je in een goed gespreide portefeuille, waarin je weinig verandert."
Lees ook: "Met zeven kinderen móet je wel bewust met geld omgaan"
Niet klooien met losse aandelen
"Ik heb me ook voorgenomen om niet meer te klooien met losse aandelen. Ik heb een aantal trackers gekocht op de MSCI 500 en dat gaat goed. Natuurlijk kreeg ik ook een lading over me heen met Brexit, maar daar moet je niet zenuwachtig van worden en overheen kijken. Op de lange termijn rendeert een goed gespreide portefeuille met wat trackers en obligaties prima. Heb niet de illusie dat je met beleggen de markt kunt verslaan."
"Ook heel belangrijk: houd er altijd rekening mee dat het helemaal mis kan gaan. Niemand kan mij garanderen dat er morgen geen megafraude aan het licht komt bij Unilever. Spreid je portefeuille dus netjes om klappen op te vangen als het fout gaat. En verwacht niet op de korte termijn groot succes."
Houd je doel voor ogen
Zoals niet iedereen geschikt is om ondernemer te zijn, is ook niet iedereen geschikt om te beleggen, zegt Jaap tot slot. "Je moet soms stalen zenuwen hebben en de discipline om rustig te blijven als er paniek is. "Houd je doel voor ogen en laat je niet van de wijs brengen door zaken als Brexit. Vergeet niet: koersdalingen van 20% zijn heel normaal! Vaak zijn dat juist de momenten om bij te kopen."
Meer interviews lezen? Kijk dan eens hier: