Scheiden en financiën

Kosten van een scheiding

De kosten van een echtscheiding bestaan uit drie elementen: griffierechten, leges, en de kosten voor het scheidingsproces. Griffierechten zijn de vaste kosten die u aan de rechtbank moet betalen om de scheiding in te dienen. Hiervoor heeft u verscheidene afschriften (zoals de huwelijksakte) van uw gemeente nodig. Hiervoor moet u leges betalen, gemiddeld €15 per uittreksel. De kosten van het scheidingsproces, zijn afhankelijk van de manier waarop u uw scheiding doorloopt. U vindt hieronder de verschillende manieren om te scheiden.

Subsidie
In het geval dat u niet de financiële ruimte heeft om zelf een advocaat te betalen, kan het zijn dat u recht heeft op gesubsidieerde rechtsbijstand. Dit wordt ook wel ‘toevoeging’ genoemd. Om de subsidie te bepalen wordt er gekeken naar uw inkomen en vermogen van twee kalenderjaren terug en of u minderjarige kinderen heeft. Er wordt wel een eigen bijdrage in rekening gebracht van €109,-. Wilt u weten of u recht heeft op toevoeging? Onze experts zoeken het graag voor u uit.

Echtscheidingsconvenant

Het echtscheidingsconvenant is een schriftelijke overeenkomst waar u en uw ex-partner de afspraken vastleggen die rondom de scheiding worden gemaakt. Het is een document waarin alles dus juridisch correct moet worden genoteerd. In het convenant staan alle afspraken omtrent de alimentatie, verdeling van goederen, woning en pensioen. In het geval van minderjarige kinderen is het ouderschapsplan ook een onderdeel van dit convenant. Het echtscheidingsconvenant wordt samen met het verzoek tot echtscheiding ingediend bij de rechter.

Het echtscheidingsconvenant is een vereiste als u gaat scheiden. Het convenant wordt door de rechter bekrachtigd, wat inhoudt dat alle afspraken die erin staan afdwingbaar zijn bij de rechtbank. Wanneer er onenigheid ontstaat kunnen de afspraken dus worden afgedwongen zonder tussenkomst van een rechter.

Partneralimentatie

Een echtscheiding betekent dat de rechten en plichten die u had tijdens het huwelijk komen te vervallen. De enige uitzondering hierop is de onderhoudsverplichting die u voor elkaar heeft. Deze onderhoudsverplichting wordt vormgegeven in een verplichting tot het afdragen of ontvangen van een partner- en/of kinderalimentatie. Deze alimentatieplicht kan van toepassing zijn op  zowel partners die gehuwd zijn, als voor partners die een geregistreerd partnerschap hebben. Daarnaast heeft u als ex-partners de verplichting om voor elkaar en voor uw eventuele kinderen te zorgen.

De partneralimentatie is bedoeld om de ex-partner te onderhouden wanneer hij of zij niet in staat is in zijn of haar levensonderhoud te voorzien. Het alimentatiebedrag wordt bepaald op basis van draagkracht en behoefte. Het is mogelijk om zelf afspraken te maken over de partneralimentatie maar wanneer u hierover geen overeenstemming met elkaar kunt vinden, zal de rechter een besluit nemen over de hoogte en de duur van de alimentatieregeling. De manier waarop de betaling geschiedt, regelt u onderling.

Let op: partneralimentatie wordt – in tegenstelling tot kinderalimentatie – gezien als inkomen. Dit betekent dat er over het betreffende bedrag belasting betaald moet worden door de ontvangende partij.

De afspraken over de partneralimentatie worden opgenomen in het echtscheidingsconvenant. De partneralimentatie wordt elk jaar op 1 januari automatisch verhoogd met een indexeringspercentage, de hoogte van dit percentage wordt door het Ministerie van Justitie bepaald. Deze verhoging vindt automatisch plaats en moet door de alimentatieplichtige zelf uitgerekend en betaald worden.

Financiële gevolgen van een scheiding

KOOPHUIS
Wanneer u gezamenlijk eigenaar bent van een koophuis, dan zal er op dit gebied wat veranderen gedurende het scheidingstraject. Allereerst zal er een besluit moeten worden genomen of één van u in de woning blijft wonen of dat de woning wordt verkocht.

Eén van u blijft in de woning wonen
In de meeste gevallen zijn beide partners gedeeltelijk eigenaar van het huis. Wanneer een van de partners besluit (en de financiële mogelijkheden heeft) om in het huis wil blijven wonen, zal hij of zij de ander uit moeten kopen. Als u in de woning wil blijven, betekent dit dat u een bedrag aan uw ex-partner moet betalen om de woning volledig op uw naam te krijgen. Als u er niet zelf, of met behulp van mediation, uit kan komen wie in de woning mag blijven, zal de rechter beslissen wie de woning toegewezen krijgt. In het geval dat het huis op uw naam staat, mag u in de woning blijven wonen en tevens bepalen wanneer uw partner de woning moet verlaten. De omgekeerde situatie kan ook voorkomen: als u geen mede-eigenaar bent van de woning heeft u geen zeggenschap of recht hierover. Uw ex-partner kan bepalen wanneer u de woning moet verlaten.

U wilt het huis verkopen als gevolg van de scheiding
Wanneer u beide niet in de woning wil (of kan) blijven wonen, moet het huis verkocht worden. In het geval van een restschuld worden de kosten verdeeld op basis van het eigenaarschap van het huis. Als u beide voor 50% eigenaar bent van de woning, zult u dus beide voor de helft de restschuld moeten betalen. Om een overwaarde dan wel onderwaarde goed in kaart te brengen is het noodzakelijk de hypotheeksituatie te inventariseren. Denkt u of uw partner dat de WOZ-waarde niet overeenkomt met de huidige waarde van het huis? Laat dan een taxateur de waarde van de woning bepalen. Daarnaast wordt bij het afsluiten van een hypotheek vaak een levensverzekering, een aparte beleggingsrekening of een bankspaarrekening afgesloten. Zoek in dat geval uit wat de waarde is van deze poste(n). Dit is belangrijk om een volledig beeld te creëren met betrekking tot de over- of onderwaarde van de koopwoning.

In het geval dat de hypotheek destijds met een Nationale Hypotheek Garantie (NHG) is afgesloten, kan het zo zijn dat de restschuld wordt kwijtgescholden. U dient hiervoor wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. Het is dan ook zeker aan te raden om contact met de NHG op te nemen om te onderzoeken of u hiervoor in aanmerking komt.

PENSIOEN
Pensioenen worden bij de scheiding niet automatisch verdeeld en de verdeling van het pensioen is tevens onafhankelijk van het huwelijksgoederen-regime. Het ouderdomspensioen wordt volgens de Wet Verevening Pensioen geregeld, het nabestaandenpensioen wordt volgens de Pensioenwet geregeld. Om zelf na de scheiding eigen keuzes te kunnen maken over het pensioen, moet het verevende pensioen worden omgezet in een eigen pensioenrecht. Het pensioenrecht van de pensioenopbouwende ex-partner wordt dan in (twee) delen geknipt. Deze onvoorwaardelijke verdeling op moment van scheiding wordt ook wel “conversie” genoemd. Conversie is echter alleen mogelijk als de pensioenuitvoerder en beide partners hier akkoord mee gaan.

AOW: is een individueel recht en hoeft daarom niet verdeeld te worden
Ouderdomspensioen: Werken u en uw partner in loondienst? Dan wordt er in de meeste gevallen ook ouderdomspensioen opgebouwd. Wettelijk is het zo geregeld dat het (tijdens het huwelijk) opgebouwde ouderdomspensioen gelijkwaardig verdeeld wordt, het is mogelijk om hier onderling andere afspraken over te maken.
Nabestaandenpensioen: Wanneer u komt te overlijden, hebben nabestaanden vaak recht op een nabestaandenpensioen. Er zijn situaties waarbij ook de ex-partner recht heeft op dit pensioen. In dit geval is er sprake van ‘bijzonder nabestaandenpensioen’. Bij overlijden gaat het nabestaandenpensioen, dat is opgebouwd voor én tijdens het huwelijk of partnerschap, naar de ex-partner zonder dat deze persoon zelf het pensioen heeft opgebouwd. Dit kan ook effect hebben op de situatie wanneer u een nieuwe partner krijgt. In dat geval kan het nabestaandenpensioen voor deze partner lager uitvallen, omdat een deel hiervan al voor uw ex-partner is gereserveerd. We adviseren u daarom om dit goed te informeren bij uw pensioenuitvoerder of bij een van onze experts.