Dat de rentetarieven op spaarrekeningen op dit moment zeer laag zijn, dat weet iedereen. Maar nu wordt er mondjesmaat gesproken over maatregelen van banken om een negatieve spaarrente te hanteren. Twee factoren zijn van invloed:
- Hoe aantrekkelijk het is voor banken om te lenen bij de Europese Centrale Bank.
- Hoeveel het banken kost om geld aan te houden bij de Europese Centrale Bank.
Lees ook: Wie spaart levert geld in. En het wordt er niet beter op.
Lenen en sparen
Waar jij geld kunt lenen bij een bank, kunnen banken geld lenen bij de Europese Centrale Bank (ECB). Dat is op dit moment voor banken een goedkope en dus uitnodigende optie, omdat ze tegen een lage rente lenen. Jouw spaargeld gebruiken wordt dan minder aantrekkelijk.
Banken kunnen bij de ECB ook geld aanhouden, maar dit wordt juist duurder. Banken betalen op dit moment een negatieve spaarrente van 0,3% en dit percentage wordt volgende week mogelijk hoger, als ECB-voorzitter Mario Draghi besluit nieuwe maatregelen te nemen. Dit negatieve percentage wordt door de ECB gehanteerd om sparen minder aantrekkelijk te maken en investeringen en bestedingen te stimuleren.
Op DasKapital wordt uitgelegd dat banken als gevolg minder reserves proberen aan te houden bij de centrale bank, zodat ze minder hoeven te betalen:
Dat gaat dan niet door dat geld direct uit te lenen aan bedrijven en huishoudens, maar door dat geld aan andere banken uit te lenen. De ene bank heeft geld over, de ander geld nodig. Dus stashen de banken met een overschot aan geld zoveel als mogelijk bij geldvragende banken. Logischerwijs zorgt een negatieve depositorente van de ECB ook voor een lagere rente die banken bij elkaar in rekening brengen (nu -0,24%) en via deze wonderlijke omweg betalen huishoudens en bedrijven lagere rentetarieven over hun leningen.
Doordat banken geld moeten betalen aan de ECB en doordat het minder aantrekkelijk wordt om jouw spaargeld te gebruiken voor het verlenen van kredieten of hypotheken, wordt het voor banken steeds moeilijker om geld te verdienen met het geld van spaarders. En de kosten voor het beheren van je spaargeld gaan niet omlaag.
Lees ook: Zou jij betalen om je spaargeld veilig te kunnen stallen?
Negatieve spaarrente?
Hierdoor kunnen banken besluiten om die kosten door te berekenen door lagere spaarrentes aan te bieden of zelfs om tot negatieve rentes over te gaan.
Overigens zou dit voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis zijn, maar het kan wel. De Zwitserse Alternative Bank Schweiz hanteert bijvoorbeeld sinds januari een negatieve rente op spaargeld op alle spaarrekeningen en ook bij sommige banken in Duitsland moet je (als zakelijke spaarder) betalen om je kapitaal te parkeren. In België brengen banken de spaarrente naar 0,01%.
De Nederlandsche Bank verwacht dat de spaarrentes in de komende periode opnieuw kunnen dalen, maar dat ze niet negatief zullen worden. Volgens DNB zijn spaarrekeningen namelijk een "belangrijke, stabiele en daarmee gewilde bron van financiering" voor banken. Kortom: zij willen niet alle spaarders kwijt.
Als de rente op je spaargeld negatief wordt, betekent het simpelweg dat je betaalt om je geld te kunnen stallen. Het is wel de vraag of een negatieve spaarrente tot gevolg zal hebben dat er minder geld wordt opgepot. Uit onderzoek van ING International Survey blijkt namelijk dat één op de twee van de Nederlandse ondervraagden van plan is om het geld dan thuis alsnog thuis in een oude sok te stoppen. Een derde van de ondervraagden zegt het geld te gaan beleggen.
Lees ook: Een alternatief voor automatisch sparen: periodiek beleggen