Zo maak je 7% rendement per jaar, gegarandeerd (not)

Dit weekend kwam er weer zo’n dertien-in-een-dozijn berichtje voorbij. Ruim zeshonderd Nederlandse beleggers waren 25 miljoen euro kwijtgeraakt in een vastgoedproject in Costa Rica. De rest van het verhaal hoef je niet meer te lezen als je wat langer in dit vak rondloopt.

Je kunt de reacties uittekenen.

• “Het was zo’n bescheiden vriendelijke meneer. Helemaal niet het type oplichter.” (Ah, je had een louche type aan de deur verwacht met een zwart zorromasker op, een stoppelbaard van vier dagen en een penetrante geur van zwavel om zich heen?)
• “De brochures zagen er heel mooi uit. Nee, nu je het zegt, ze vielen niet onder het toezicht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM), maar dat was helemaal geen probleem, zeiden ze. Daar werkten ze aan.” (Yeah, right)
• “De eerste jaren kreeg ik keurig 7% uitgekeerd.” (Ja, zo werkt het. Geef het kind een lolly en het gelooft daarna alles wat je zegt.)
• “Daarna had hij een briljant idee dat iets meer kostte. Maar als we bijstortten zouden we nog veel meer rendement kunnen halen.” (het klassieke driestappenplan van de meesteroplichter: 1. geld ophalen en het beloofde rendement uitkeren, 2. vragen om nog meer geld en 3. enkele reis naar de Noorderzon boeken.)

Eén principe

Ik heb ze zien komen en gaan. Limoenplantages in Costa Rica, wijnhandelaren in Bordeaux, vastgoedprojecten in Dubai, vakantieresorts in you-name-it.

En allemaal handelden ze volgens ditzelfde principe, een principe dat naadloos aansluit bij wat grote boeven als Bernard Madoff in het groot deden: een aantrekkelijk rendement bieden zonder risico’s, dat rendement ook een tijdlang uitkeren en dan met de poet verdwijnen als het eind van het spel in zicht is.

Dat laatste is vaak als de toezichthouder moeilijk gaat doen, er negatieve publiciteit ontstaat en er geen nieuw geld meer binnenkomt van goedgelovige, verblinde beleggers.

Dat laatste is cruciaal, want daarvan wordt het rendement van de andere beleggers betaald – niet van echt rendement op het resort, de wijn of limoenen want die bestaan vaak niet eens en als ze al bestaan zijn het slecht gerunde projecten die alles behalve winstgevend zijn.

Lees ook: Laat de hype (soms) aan je voorbij gaan

Worst van 7%

Goed, hoe voorkom je dat je het slachtoffer wordt van een bescheiden, vriendelijke meneer (zonder masker en zwavelgeur) die je een worst van 7% voorhoudt? Let op deze kenmerken:

1. Je krijgt een fraai rendement aangeboden. Niet belachelijk hoog, want dat zou wantrouwen wekken, maar meer dan je op een normale manier kunt halen; 7% is gangbaar in deze business.
   
   
2. Er zijn nauwelijks risico’s aan verbonden.
   
   
3. Het voorstel wordt aangekleed met een prachtige brochure, een mooie website en een verhaal dat klinkt als een klok. “Costa Rica, dat is de Costa Brava voor rijke gepensioneerde Amerikanen.”
   
   
4. De aangeboden belegging valt niet onder het toezicht van de AFM (“maar we zijn wel druk in overleg met de toezichthouder”).
   
   
5. Er zijn ronkende testimonies. Mevrouw Van Putten uit Rosmalen bijvoorbeeld. “Ik was eerst best sceptisch. Maar ik haal al jaren 7% rendement. Dat lukt me op de beurs niet, hoor.”
   
   
6. Je krijgt – geloof het of niet – echt die 7% uitgekeerd op uw investering in het eerste jaar. En wellicht in het tweede jaar ook nog.
   
   
7. Na een paar jaar heeft het project wat extra kosten. Je wordt gevraagd meer te beleggen tegen minimaal hetzelfde rendement en waarom zou je het niet doen? Ze doen wat ze beloven, tenslotte.
   
   
8. Er verschijnen vervelende verhalen in de media. Die limoenplantage zou er verdord bij liggen. Of er is ruzie over de rechten van de grond. Costa Rica is ver weg, je kunt niet zelf eventjes een kijkje gaan nemen, maar je belt even met het hoofdkantoor. Daar wordt niet opgenomen. Of als je geluk hebt wordt er wel opgenomen en krijgt je te horen dat ze "kennis hebben genomen van de verhalen maar dat er echt, ECHT, niets van klopt. Trouwens, meneer Van Vliet, de directeur, is nu ter plekke om de boel te regelen.”
   
   
9. Je wantrouwt het toch een beetje en de jaarlijkse rendementuitkering lijkt ook wat laat dit keer. Nog maar eens bellen, maar “het nummer dat je belt is niet in gebruik.”
   
   
10. Er duiken verhalen van gedupeerde beleggers en curators op. Je weet hoe laat het is en overweegt je aan te sluiten bij die club. De vraag is of dat minder kost dan wat je er mogelijk nog uithaalt.
    
    
11. Meneer Van Vliet en zijn partners blijken inmiddels volgens De Telegraaf nog wat bv’s te hebben, waar jarenlang het geld naar toegesluisd is. Smeuïge verhalen van Ferrari’s, privéjets, champagneparty’s in Dubai en tweede huizen doemen op.
    
    
12. Je weet dat je naar je centen kunt fluiten.
    
    
13. Het meest kenmerkende aspect van een piramidespel heb ik dan nog niet eens genoemd. Dat is namelijk dat het niet beursgenoteerd is. Dat betekent dat de prijsvorming schimmig en volstrekt oncontroleerbaar is. De prijs van je participatie wordt niet door vraag en aanbod bepaald, maar door dezelfde vriendelijke meneer die jou hier binnengepraat heeft.

En nog erger... Er is geen markt om je belang weer te verkopen. De enige tegenpartij aan wie je je investering weer van de hand kunt doen, is de aanbieder zelf. En die geeft - het zal je nu niet meer verbazen - vaak niet thuis als jij van je belegging af wilt.

Lees ook: Deze zes keuzes kunnen funest zijn voor je portemonnee